Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
84 
ko‗rgandan keyin, endi Oqtoshga qaytamizmi, deb onasidan maslahat so‗raydi. Onasi 
shunday javob qaytaradi: 
«Meni desang Oqtosh elga bormayman, 
Otangning diydori qursin, ko‗rmayman,
Qaytib borib, bu ish esimga tushib, 
Sira, bolam, burungiday bo‗lmayman… 
Rustam esi kirib qolgan, kitob oqib har gapning ma‘nosiga tushunadigan 
bolgan, serfahm, aqli ko‗p yigit edi. Enasining so‗zlarini tinglab, ma‘nosiga tushunib, 
...enasining gapi ma‘qul bo‗lub: . Ena, unday bo‗lsa ixtiyor sendada. Sen shu gaplarni 
aytding; men otamning qoshiga bormayman, sendan ayrilib qolmayman. Tirik 
bo‗lsak, bir tepada, o‗lik bo‗lsak bir chuqurda. Endi senning hayoling qaerda bo‗lsa, 
mening ham hayolim shu yerda, dedi». (Rustamxon, 390-391-sahifalar). 
Ona va bola o‗rtasidagi shu birgina samimiy muloqotdan ajdodlarimizdan 
meros qolgan hurmat, mehr-muhabbat qoidalari targ‗ib etilgani yaqqol ifodalangan. 
Aniqroq qilib aytadigan bo‗lsak, bunday ota-onaga, kattalarga hurmat qoidasi asosini 
e‘zozlash, rag‗batlantirish, qo‗llab-quvvatlash, xizmatga tayyor turish, avaylash, 
ma‘qullash, to‗gri maslahat berish, ranjitmaslik, samimiy va iltifotli bo‗lish kabi 
muhim insoniy fazilatlar tashkil etishi ta‘kidlangan. «Rustamxon» dostonida bunday 
ma‘naviy qadriyatlar va milliy an‘analarni unda tasvirlangan barcha voqea-hodisalar 
va obrazlarda korish mumkin. Zotan, dostonning asosiy g‗oyaviy yo‗nalishi ham – 
ona yurtga muhabbat qo‗yish, oddiy kishilarga muruvvat ko‗rsatish va yaxshilik 
qilish, dushmanga nisbatan gazab va nafrat bildirish, olijanob ezgu niyatlar yo‗lida 
qat‘iyat, dovyuraklik va jasurlik ko‗rsatish, katta yoshdagi kishilarga jumladan, ota-
onaga mehr-shafqatli, muruvvatli, sahovtli bo‗lish, insonlar o‗rtasidagi birodarlikni 
ulug‗lashdan iboratdir. 
Adabiyotlar 
1.
Karimov. I. A «Yuksak manaviyat- yengilmas kuch» Toshkent, 
«Manaviyat» 2008-y. 
2.
Bahodirov O. Yangicha an‘ana va urf-odatlar hayotga. «O‗zbekiston» 
nashriyoti, Toshkent, 1985-y. 
3.
Beruniy A.R. «Ruhiyat va ta‘lim tarbiya haqida». «Oqituvchi» 
nashriyoti, Toshkent, 1992 yil. 
4.
Abdurahimova D., Dadasheva S. ―Xalq ogzaki ijodi-tarbiya vositasi. T., 
1995. 
5.
Safo Ochil «Mustaqillik va tarbiya masalalari». T.: O‗zbekiston, 1996. 
6.
Musurmonov A. «Ta‘lim-tarbiyada xalq og‗zaki ijodidan foydalanish». 
T.: O‗qituvchi, 1993. 

---