Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
87 
jarayon o‗sib kelayotgan yosh avlodning maktabga qadam qo‗ygan ilk kunlaridanoq 
amalga oshirish ularning ta‘limmiy–tarbiyaviy va jismoniy sifatlarini shakllantirib 
borishda asosiy fundament vazifasini o‗taydi. 
Jismoniy tarbiya sohasidagi tadqiqotlarda asosiy urg‗u u yoki bu (jismoniy) 
sifatlarni 
shakllantirishga 
qaratilgan. 
Lekin, 
boshlang‗ich 
sinf 
yoshidagi 
o‗quvchilarning harakat faoliyati psixologik, atnatomik, fiziologik, ta‘limiy-
tarbiyaviy hamda imun faoliyati impulsining bir maromda muvaffaqiyatli 
rivojlanishini ko‗rsatadi. Bu borada boshlang‗ich sinf o‗quvchilari bilan amalga 
oshiriladigan jismoniy tarbiya va sport tadbirlari yuqorida keltirilgan muammolarni 
hal etishda hamda ularni kelgusi hayotiy jarayonlarga tayyorlashda muhim omil 
sifatida e‘tirof etish mumkin.
Quyida boshlng‗ich sinf o‗quvchilari bilan tashkil etiladigan jismoniy tarbiya 
va sport tadbirlarini tashkil etish va o‗tkazish orqali ularning yetuk shaxs sifatida 
shakllanib borishini ko‗rib chiqamiz. 
Boshlang‗ich maktab yoshidagi bolalar bilan jismoniy tarbiya va sport 
tadbirlarini tashkil etish va o‗tkazish juda qiziq, lekin ayni paytda juda ko‗p 
tayyorgarlikni talab qiladi. Birinchidan, tadbirga tayyorgarlik ko‗rish va o‗tkazish 
uchun batafsil, aniq reja tuzish lozim va uni maktab ma'muriyati tasdiqlashi kerak 
bo‗ladi. Tadbirga tayyorgarlik ko‗rish va uni o‗tkazishni bevosita boshqarish uchun 
tashkiliy qo‗mita tuzilishi kerak. Unga jismoniy tarbiya o‗qituvchilaridan tashqari 
boshlang‗ich sinf o‗qituvchilari, maktab ma‘muriyati a‘zolari kiritiladi[4].
Tashkiliy qo‗mitani tuzish bayramni muvaffaqiyatli nishonlashning muhim 
shartidir, chunki bitta jismoniy tarbiya o‗qituvchisi yoki boshlang‗ich sinf 
o‗qituvchisi paydo bo‗lgan barcha savollarni hal qilishi qiyinchilik tug‗diradi. 
Tashkiliy qo‗mita tuzilgan yoki tuzilmaganligidan qat'iy nazar, tadbirga tayyorgarlik 
ko‗rayotganda, uni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun targ‗ibot ishlari qanchalik 
mohirona amalga oshirilsa, uning natijasi shu qadar yuqori bo‗lishini ta‘minlaydi.
Jismoniy tarbiya va sport tadbirlarini tashkil etish va o‗tkazida foydalanish 
mumkin bo‗lgan turli shakllar va usullar juda xilma-xil bo‗lib ularga quyidagilar 
kiradi: varaqalar, devor gazetalari, shiorlar va murojaatlardan tortib maxsus sport 
burchaklariga, ko‗rgazmalar va maktab radio dasturlariga qadar. Shuningdek, 
jismoniy tarbiya va sportni jismoniy tarbiya darslarining kirish (nazariy) qismida 
targ‗ibotni ishlarini amalga oshirish, jismoniy tarbiya va sportning har bir kishiga 
qanday foyda keltirishi haqida gapirish orqali o‗quvchilar ongini shakllantirish lozim 
bo‗ladi. Sport musobaqasiga tayyorgarlik ko‗rayotganda, bitta muhim vazifani yodda 
tutish kerak: jamoalarga yoki ishtirokchilarga musobaqaga tayyorgarlik ko‗rishga 
yordam berish va musobaqa shartlari hamda qoidalariga rioya etishlarini ta‘minlash 
lozim bo‗dadi. Buni boshlang‗ich sinf o‗qituvchilari, jismoniy tarbiya o‗qituvchilari 
va kuni uzaytirilgan guruh tarbiyachilar amalga oshirishi mumkin. 
Har bir sport tadbirida, albatta, maktab hamshirasi (tibbiy mutaxassis) bo‗lishi 
nazarda tutiladi. Tadbirda sport zallari va o‗yin maydonchalari, sport inventarlari va 
jihozlari, shuningdek, natijalarni o‗lchash jihozlari va boshqa inventarlar kerak 

---