Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
165 
kasbiy ahamiyatli fazilati sifatida tushuniladigan ―kutubxonachi-mutaxassisning 
axborot kompetentliligi‖ tushunchasiga aniqlik kiritildi; 
- kutubxonachi-mutaxassisning axborot kompetentliligini mohiyati, uning 
vazifalari 
(huquqiy-me‘yoriy, 
gnoseologik, kommunikativ, moslashuvchan, 
baholovchi, 
rivojlanuvchi), 
xislatlari 
(dualizm, 
nisbiylik, 
tuzilmaviylik, 
akkumulyativlik, selektivlik, harakatchanlik, yaxlitlik, yarim funksionallik), ko‗p 
o‗lchovli va ko‗p darajali xarakteri tadqiq etilgan; kutubxonachi-mutaxassisning 
kasbiy rivojlanish sharti sifatida axborot kompetentlilikning alohida komponentlari 
(kognitiv, ijodiy-amaliy va qadriyatli-motivatsion) va asosiy kompetensiyalar 
keltirilgan; 
- kutubxonachi-mutaxassisning axborot kompetentliligini rivojlantirish 
omillari (ichki va tashqi) aniqlangan.
Tadqiqotning amaliy ahamiyati: 
–
kutubxonachi-mutaxassisning axborot kompetentliligi modelini yaratish; 
–
O‗zbekiston Respublikasi kutubxonachi-mutaxassislarining axborot 
kompetentliligi darajasini umumiy tashxisi natijalari;
–
malaka oshirish kurslari uchun ―Kutubxonachi-mutaxassisning axborot 
kompetentliligi asoslari‖ o‗quv dasturini ishlab chiqishdan iborat.
Tadqiqotda Respublika ilmiy pedagogika kutubxonasi hamda Qashqadaryo 
viloyati axborot kutubxona markazining kutubxonachilari qamrab olingan. Tadqiqot 
bazasi Qashqadaryo viloyatining Axborot kutubxona markazi. Mazkur kutubxonalar 
yaxshi kompyuter majmui va ularda axborot texnologiyalaridan faol foydalanilgani 
uchun tanlangan. 
Tadqiqot uch bosqichda o‗tkazildi. Birinchi – nazariy izlanish bosqichida 
(2017-2018 yy.) tadqiqot muammosi bo‗yicha ilmiy adabiyotlarni o‗rganish asosida 
uning obyekti, predmeti, farazi, metodologiyasi va usullari, tushunchaga oid ta‘riflar 
belgilandi. Ilmiy adabiyotlarni o‗rganish kutubxonashunoslik nazariyasi va 
amaliyotida 
tadqiq 
etilayotgan 
muammolar 
holati 
to‗g‗risida 
tasavvurni 
shakllantirish, tutash fanlarda uning yechimiga yondashuvlar va tendensiyalarni 
aniqlash, shaxsiy ilmiy nuqtayi nazarni ishlab chiqish va axborot kompetentlilik 
modelini nazariy jihatdan ishlab chiqish imkonini berdi. 
Ikkinchi bosqich (2018-2020-yy.) – tajriba-eksperimental bosqich bo‗lib, 
unda taklif qilingan modelni eksperimental tekshiruvdan o‗tkazish amalga oshirildi, 
kutubxonachi-mutaxassislarning axborot kompetentliligini rivojlanish darajalarini 
tashxisi o‗tkazildi.
Uchinchi bosqich (2020-2021 yy.) – umumlashtiruvchi. Tadqiqot natijalarini 
tahlil qilish va tizimlashtirish amalga oshirildi, ma‘lumotlarga aniqlik kiritish va 
tuzatish, tadqiqot materiallariga statistik ishlov berish ishlari olib borildi, tadqiqot 
natijalari umumlashtirildi hamda xulosa va tavsiyalar shakllantirildi. 

---