Тошкент давлат иқтисодиёт университети т. М. Зияев, Ш. Т. Исроилова, Д. Т.ЁҚУб олий таълимнинг

Қисқача хулосалар

Аҳолини иш билан таъминлаш инсон ижтимоий ривожланишининг энг муҳим жиҳатларидан бири – унинг меҳнат соҳаси ва у билан боғлиқ бўлган эҳтиёжларни қондириш йўлларини очиб беради.
Аҳолини иш билан бандлик концепцияси – жамият ижтимоий- иқтисодий ривожланишининг муайян босқичидаги иш билан таъминланишнинг хусусиятини очиб берадиган қарашлар, тасаввурлар тизимидир.
Бозор иқтисодиёти шароитида меҳнат ресурсларидан самарали фойдаланишнинг асосий йўли иқтисодиётнинг таркибий тузилишини ўзгартириш орқали меҳнаткашларнинг иш билан бандлиги таркибини такомиллаштиришдан иборат. Хизмат соҳаси моддий ишлаб чиқариш соҳалари билан бир қаторда ривожлантириб борилиши керакки, улар бир-бирига хизмат қилсин. Меҳнатга лаёқатли аҳолини моддий соҳадан номоддий соҳаларга ўтказиш учун бу соҳаларда меҳнат унумдорлиги ўстирилиши лозим. Меҳнат унумдорлигининг пастлиги сабабли ҳам бу соҳада бандлар кўп. Меҳнат унумдорлигини ўсиши моддий ишлаб чиқариш соҳасидаги бандликни қисқартириб, хизмат кўрсатиш соҳасидаги бандликни ўстиради.
Иқтисодиётдаги таркибий ўзгаришлар ва мулкдорлар қатламини шакллантириш уни барқарор ўсишига, жамият иқтисодий салоҳияти ортишига, қишлоқ хўжалигида мавжуд ортиқча ишчи кучи ресурсларини бошқа соҳаларга самарали тақсимлашга, иш жойлари кўпайтирилишига ва аҳоли даромадлари оширилиб, улар фаровонлигини янада яхшиланишига олиб келади.

Таянч тушунчалар

Самарали иш билан бандлиги модели, чуқур таркибий ўзгаришлар, стратегия, ишчи кучи бозоридаги сиёсат, бандликка кўмаклашиш, хизмат кўрсатиш соҳалари янги иш ўринлари яратиш, ўзак тармоқлар, қишлоқ хўжалиги, мулкдорлар қатлами.

Назорат учун саволлар

1. 
   Самарали иш билан бандлик модели деганда нималар тушинилади?
   
2. 
   Тармоқ тузилиши деганда нималар тушинилади?
   
3. 
   Меҳнат ресурсларининг оқилона бандлигини таъминлаш, янги технологияларга ўтиш самараси нималарда кўринади?
   
4. 
   Бандлик моделининг мазмунини таърифлаб беринг.
   
5. 
   Давлатнинг иш билан бандлик стратегияси деганда нималар тушинилади?
   
6. 
   Ишчи кучи ресурсларини қайта тақсимланиши учун шароитларни яратилиши нимани англатади?
   
7. 
   Бандликка кўмаклашиш фонди ҳисобидан қандай мақсадларга маблағлар ажратилади?
   
8. 
   Ўзини ўзи иш билан банд қилишни тушинтириб беринг.
   
9. 
   Иқтисодиётнинг таркибий тузилишида собиқ маъмурий- буйруқбозлик тизимида қандай номутоносибликлар вужудга келган эди?
   
10. 
    Мулкдорлар қатламини шакллантиришдан кўзланган мақсад нималардан иборат?
    

4.