Toshkent davlat iqtisodiyot

28-chizma. Chet eldan ta’minot tizimining faoliyat tuzilishi

Bu harakatlarni amalga oshirishda, faoliyat asosida tizimli yondashuv yotadi. Tizim yetarli darajada egiluvchan bo‘lib, bir yetkazib beruvchidan, ikkinchisiga bo‘lgan bog‘lanish maqsadga muvofiq narxda bo‘lishi kerak.

Chet el yetkazib beruvchisidan Rossiyaga tovar yetkazib berishdagi namunaviy tizimini «Global odin» kompaniyasi misolida ko‘rish mumkin. Bu kompaniya telekomunikatsiya xizmatlari bilan shug‘ullanadi. Tovar yetkazib berish faoliyati bir necha bosqichlarga bo‘lingan:
-yetkazib beruvchi bilan Rossiya kompaniyasi o‘rtasidagi shartnomaning tuzilishi;
-yuk tashuvchilarni tanlash va ular bilan shartnoma tuzish;
-yetkazib beruvchi tomonidan tovarlarni yuklash;
-Rossiya bojxonasigacha yuk tashishni tashkil qilish; (28-chizma);
-Rossiya bojxonasi tomonidan yukni hujjatlashtirish va bojxonaning import faoliyati bilan shug‘ullanuvchi brokerlari bilan ishlash;
-Rossiya bojxonasidan ishlab chiqarish korxonasining omborigacha yuk tashish;
-kompaniya omboridan buyurtmachigacha yuk tashish.
Yuk tashish majburiyati - ishlab chiqarishda muhim muammo hisoblanadi va u turli firmalarda turlicha hal qilinadi. Bu masala ustida iqtisodchilar orasida juda ko‘p tortishuvlar bo‘lib o‘tgan. Masalan, AQSH da tovarni yetkazib berish juda qimmat bo‘lganligi uchun bu faoliyat bilan alohida kompaniyalar shug‘ullanadi.
Albatta, material-texnika ta’minotida iqtisodiy, geografik, siyosiy vazifalar ham, uning kelajakdagi faoliyatiga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.

3. Xaridorni rejalashtirish

Xaridor (ta’minot) logistikasi logistika tizimining birinchi elementi bo‘lgan xomashyo, material va yordamchi qismlarni xarid bozoridan korxona omborigacha harakat qilish jarayonini o‘zida aks ettiradi. Xaridor logistikasining samarali amal qilishi uchun mahsulot ishlab chiqarishga aynan qaysi material zarurligini bilish, xaridorlar rejasini tuzish lozim. Unda quyidagi ta’minot vazifalari hal qilinishi lozim:

• 
  iste’molni aniqlash va tahlil qilish, buyurtma berilgan materiallar miqdorini hisoblash;
  
• 
  xaridor uslubini aniqlash;
  
• 
  narxlar muvofiqligi va shartnoma tuzish;
  
• 
  yetkazib berish muddati, sifati va miqdori ustidan nazorat o‘rnatish;
  
• 
  tovarlarni omborga joylashtirishni tashkil qilish.
  

1.