Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

12.2. Xalqaro moliya bozorini tartibga solishning maxsus va umumiy 
usullari 
Xalqaro moliya bozorini tartibga solishning davlat va bozor mexanizmlarini 
tasniflashdagi mezonlardan biri bo‗lib, tartibga solish insturmentlarini umumiy va 
maxsus usullarga ajratish hisoblanadi. Xalqaro valyuta bozori sektorida tartibga 
solishning maxsus usullarini spektri keng bo‗lib, bu ushbu bozorda maxsus tartibga 
solish obyektlarini ko‗pligi bilan (valyuta kursi va valyuta operatsiyalari, to‗lov 
balansi va valyuta rezervlari) bog‗liq.
267
Grishina O.A., Zvonova Ye.A. Regulirovanie mirovogo finansovogo rinka: Teoriya, praktika, instrumenti.– M.: 
INFRA – M, 2010.136 –140s.

---

Zamonaviy tartibga solish nazariyalarini tahlili shuni ko‗rsatadiki, bugungi 
kunda bozor iqtisodiyoti sharoitida xalqaro valyuta munosabatlarini tartibga 
solishda davlat, davlatlararo va bozor orqali tartibga solish amalga oshirilib 
kelmoqda. Valyuta bozorida valyuta talab va taklifi hamda ular kurslarini nisbati 
shakllanadi
268
. 
Valyuta siyosatini institutsional tamoyili institutlarni ishlab chiqish, qabul 
qilish va amalga oshirishdagi ishtirokini quyidagi darajalarda belgilaydi: 

milliy davlatlar; 

xalqaro moliya institutlari, birinchi navbatda XVF; 

xalqaro kelishuvlar, konferentsiyalar,sammitlar; 
Mamlakatning valyuta siyosati maqsadidan kelib chiqib, tashqi va ichki 
hamda strukturaviy va joriyga farqlanadi.
Tashqi valyuta siyosat-o‗z ichiga xalqaro valyuta tizimi tamoyillariga rioya 
qilinishi va uni isloh qilishda mamlakatni ishtiroki yoki milliy valyutani 
internatsiyalashuvi bo‗yicha choralarni qamrab oladi. 
12.2-rasm. Valyuta siyosatining asosiy yo„nalishlari 
Manba: Mejdunarodnie valyutno-kreditnie otnosheniya:Uchebnik dlya vuzov /Pod red. 
L.N.Krasavinoy. – 4-e izd., pererab. i dop. –M.: Izdatelstvo Yurayt, 2014.-153s. 
Ichki valyuta siyosati-bu valyuta kursini tartibga solishga, ya‘ni mamlakatning 
xalqaro rezervlarini boshqarish, valyutani tartibga solish va milliy manfaatlar 
ustuvorligini hisobga olgan xolda valyuta qonunchiligiga rioya qilishi ustidan 
nazorat qilishga qaratilgan milliy valyuta tizimini takomillashtirishga yo‗naltirilgan 
choralardir
269
. 
268
Mejdunarodnie valyutno-kreditnie otnosheniya: Uchebnik dlya vuzov / Pod red. L.N.Krasavinoy. – 4-e izd., 
pererab. i dop. –M.: Izdatelstvo Yurayt, 2014. 150s. 
269
Mejdunarodnie valyutno-kreditnie otnosheniya: Uchebnik dlya vuzov / Pod red. L.N.Krasavinoy. – 4-e izd., 
pererab. i dop. –M.: Izdatelstvo Yurayt, 2014. 153s. 

---

284