Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

Birinchidan,
global bog‗liqlik tamoyillari kuchaygan sayin jahon xo‗jalik 
tizimining rivojlanishidagi nomutanosiblik tobora oshib bormoqda. Rivojlangan 
mamlakatlar bilan rivojlanayotgan mamlaktlardagi ijtimoiy–iqtisodiy taraqqiy etish 
ko‗rsatkichlari o‗rtasidagi tafovut yanada ortib bormoqda. 
Ikkinchidan,
mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishi intensivligi turli-tuman 
yo‗nalishlar, mezonlar bo‗yicha xilma–xil tarzda namoyon bo‗lmoqda. Bozor 
iqtisodiyoti institutlarini barpo etishda umumiy o‗xshashliklar bo‗lsada, ularni 
shakllantirishdagi yondoshuv va yo‗llar turlicha. 
Uchinchidan,
erkin iqtisodiyotni barpo etishda xo‗jalik yuritishning jahon 
qoidalarini unifikatsiyalashga harakat qilinmoqda, lekin bunda xalqaro 
tashkilotlarning harakatlari muvaffaqiyatsiz chiqmoqda. Chunki, har bir davlat 
iqtisodiyotini tartibga solish, uni erkinlashtirish va tashqi iqtisodiy faoliyatini 
rivojlantirishda o‗ziga xos yo‗nalishlari mavjud. 
31
Korotaev A. V., Xalturina D. A. Sovremennie tendentsii mirovogo razvitiya. -M.: Librokom, 2009. 

---

32 
Mamlakatimiz iqtisodiyotining jahon iqtisodiyoti bilan, ichki bozorning 
tashqi bozor bilan o‗zaro xamkorligi uchun sifat jihatdan yangi negizlar ishlab 
chiqish shakllantirish tub bozor o‗zgartirishlarini amalga oshirish izchil 
ravishda tashqi iqtisodiy faoliyatni kuchaytirishni taqozo etadi.
Bu borada Respublika birinchi Prezidenti I.Karimov «…. korxonalarni
modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jixozlashni yanada 
jadallashtirish, zamonaviy, moslashuvchan texnologiyalarni keng joriy etish 
muhim ahamiyatga ega. Bu vazifa avvalambor iqtisodiyotning asosiy 
tarmoklari, eksportga yo‗naltirilgan va mahalliylashtiriladigan ishlab chiqarish 
quvvatlariga tegishlidir»
32
deb ta‘kidlab o‗tgan.
Jahon iqtisodiyoti globallashib borayotgan bir paytda, mamlakatimiz bozor 
iqtisodiyoti munosabatlariga bosqichma-bosqich o‗tib borar ekan, barcha 
sohalarda islohotlar o‗tkazilmoqda, xususan, tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida 
eksport salohiyatini oshirish va milliy korxonalar mahsulotlarining dunyo 
bozoriga muvaffaqiyatli kirib borishini ta‘minlash uchun tashqi savdoni 
erkinlashtirish, shuningdek bu faoliyatni davlat tomonidan qo‗llab–quvvatlash
uchun bir qator tadbirlar amalga oshirilmoqda. Xorijiy investitsiyalarni 
mamlakatimizga jalb qilish bozor munosabatlarini rivojlantirishda va samarali 
iqtisodiy siyosatni olib borishda muhim rol o‗ynaydi. 
Jahon iqtisodiyoti globallashuvi, mamlakatimiz bozor iqtisodiyoti 
munosabatlariga bosqichma–bosqich o‗tib borishi sharoitida barcha sohalar 
qatori tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida ham islohotlar o‗tkazilmoqda, jumladan 
mamlakat eksport salohiyatini oshirish va o‗zbek korxonalari mahsulotlarining 
dunyo bozoriga muvaffaqiyatli kirib borishini ta‘minlash uchun tashqi savdo 
sohasini erkinlashtirish bilan birga, bu faoliyatni davlat tomonidan qo‗llab–
quvvatlash tadbirlari amalga oshirilmoqda. Bugungi kunda kichik va xususiy 
tadbirkorlikni rivojlantirish, ishlab chiqarishni texnik va texnologik jihatdan 
modernizatsiya qilish, eksport salohiyatini oshirish, eksport tarkibini 
diversifikatsiya qilish ustuvor vazifalardan hisoblanadi. 
Inqirozga qarshi choralar dasturining konkret bo‗limlarida– belgilangan 
kompleks chora-tadbirlar quyidagi asosiy vazifalarni hal etishga karatilgan edi: