Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

Xalqaro taraqqiyot assotsiatsiyasi (XTA) 
– qambag‗al mamlakatlar 
hukumatlariga foizsiz qarzlar (kreditlar) va grantlar beradi. XTA dunyodagi 
kambag‗al mamlakatlarni yirik ko‗p tomonlama imtiyozli moliyalashtirish manbasi 
hamda JB ning ikkita o‗zaro bog‗liq bo‗lgan maqsadlari–ushbu mamlakatlarda 
qashshoqlikni tugatish va barqaror ravishdagi umumiy farovonlikni ta‘minlashga 
erishishni asosiy vositasi hisoblanadi. XTA tomonidan moliyalashtirish mamlakat 
iqtisodiy o‗sish sohasini kuchaytirish, kambag‗allik ko‗lamini qisqartirish va 
aholining qambag‗al qatlami hayoti sharoitlarini yaxshilanishini qo‗llab–
quvvatlashga qaratilgan. XTA sezilarli darajada hamkor–davlat hukumatlari 
badallari, shuningdek qo‗shimcha manbalar sifatida XTTB sof daromadlari, XMK 
grantlari va avval berilgan kreditlar qaytarilishi hisobiga moliyalashtiriladi. Har 3 
yilda hamkor–davlat hukumatlari va qarzdor–davlatlar vakillari ishtirokida kelgusi 
3 yillikdagi XTA faoliyatini strategik yo‗nalishlari, siyosati va ustuvor vazifalari 
hamda moliyalashtirish hajmlari kelishib olinadi. XTA ning 17–byudjetini to‗ldirish 
jami resurslari (XTA–17) 2015–2017 moliya yillarini qamrab olgan bo‗lib, umumiy 
summasi 33,7 mlrd. SDR ( ekvivalentda 50,8 mlrd. AQSh dollari) tashkil etadi
238
. 
 
11.9-rasm. XTA byudjetini to„ldirilishi mlrd. AQSh dollarida 
Manba: 
worldbank.org/annualrepo
r
t-2017. 
XTA bo‗yicha 2017 moliya yildagi majburiyatlar jami mablag‗lari hajmi 19,5 
mlrd. AQSh dollarni, berilgan mablag‗lar 12,7 mlrd. AQSh dollarini (50 mln. 
AQSh dollari grantlar shakli mablag‗lar qo‗shilmagan xolda) tashkil etgan. Eng 
yirik ulushdagi 10,7 mlrd. AQSh dollari Afrikaga to‗g‗ri keladi.
238
worldbank.org/annualreport. 

---

262