Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti «sotsiologiya»

Sotsial sanksiyalar. Sanksiya – guruh a'zolarining xatti-harakatini boshqarish maqsadida guruh tomonidan yaratilgan operativ choralar-tadbirlar va vositalar yig‘indisi bo‘lib, sanksiyani yaratishdan maqsad – guruhiy birlikni saqlab qolish, ijtimoiy hayotning davomiyligini ta'minlash, jazolash yo‘llari orqali guruh a'zolarida mazkur xatti-harakatlarni o‘z xohishi bilan bajarish ishtiyoqini tug‘dirishdir.

Sanksiyalar salbiy, ya'ni jazolovchi va ijobiy, ya'ni rag‘batlantiruvchi bo‘lishi mumkin. Sotsial sanksiyalar sotsial nazoratning ajralmas bo‘lagi sanaladi. Ularning mohiyati shundan iboratki, ular individ tomonidan bajarilayotgan xatti-harakatni yoki individning biror xatti-harakatga nisbatan munosabatini aniqlashtiruvchi tashqi stimul sifatida namoyon bo‘ladi.

Sanksiyalar formal, ya'ni rasmiy va noformal, ya'ni norasmiy bo‘lishi mumkin. Rasmiy sanksiyalar – bu rasmiy institutlarning qonun, qaror, ustav yoki biror boshqa rasmiy hujjatda oldindan aniqlashtirilgan holatiga ko‘ra individ yoki guruhning xatti-harakatiga nisbatan javob reaksiyasi.