Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. A. Dadaboyev

 
 
 
 
41-chizma. Ishlab chiqarish va sotish tizimlaridagi vaziyatlarning tasnifi
. 
Shunday qilib, vaziyatlarni ekspertli baholash va odillik boshqaruv qarorlarni 
qabul qilish uchun texnologiyalar va ishlab chiqarish transportda tashishlar va 
omborga joylashtirishni tashkil qilgan va tijorat faoliyati olib borishning turli tuman 
jihatlariga tegishli bo‘lgan ish tajribasi va bilimlarga ega bo‘lgan bir qator malakali 
mutaxassislarni jalb qilishni talab qiladi. Shuning bilan birga, bu ekspertlar 
tomonidan bajariladigan davriy xarakterga ega bo‘ladi. 
Bu ziddiyatning echimini komputerlashtirish yordamida topish mumkin. 
Komputer texnikasida avtomatlashtirilgan ma’lumotlar bazalari va bilimlar 
bazalarini yaratishning katta tajribasi to‘plangan. Bu yerda to‘plangan va taqdim 
etilgan ma’lumotlarni kerakligicha ishlab chiqish va ekspert xulosalarini berishni 
amalga oshiruvchi muammoli yo‘naltirilgan komputerga ekspert tizimlarni yaratish 
keyingi qadam bo‘ladi. 
Kosyuterli ekspert tizimiga murojat qilish boshqaruv hodimlariga ishlab 
chiqarish sotish tizimida vujudga kelgan vaziyatlarda yuqori malakali va komputer 
bilan ta’minlanadigan mutaxassislarni jalb qilmasdan qarorlarni operativ qabul 
qilishga imkon beradi. Bunday tizimlarni qo‘llash o‘qitish rolini o‘ynaydi va vaqt 
Ishlab chiqarish va sotish tizimidagi vaziyatlar
Turg’un
Dinamik
determinatsiyalangan
Ditkrminatsiyalanmagan
Oddiy
Murakkab

---

196 
o‘tishi bilan ulardan foydalanuvchi hodimlarning malakasini oshishiga olib keladi. 
Shuning bilan bir vaqtda kompaniyaning sirlari va o‘ziga xos “nau-xau” lari uning 
ichida qoladi, chunki, birinchidan ular ekspertli komputer bazasida jamlangan, 
ikkinchidan, chetdan vaqtincha bo‘lsa ham tegishli axborotlar bilan tanishtirish 
zarur bo‘lgan ekspertlar jalb qilinmaydi. 
Komputerli ekspert tizimlarining kamchiligi hozircha ular tomonidan sog‘lom 
fikrdan foydalanish imkoniyatining chelanganligidir. Shuning uchun logisti 
boshqaruv majmuasi ko‘pining turidagi tizimlar qo‘llashga asoslanishi kerak. 
Logistik malakali hodimlar bunday majmualarning ajralmas qismi bo‘ladi. Ular 
oxirgi so‘zni aytishlari kerak. 
Omborga joylashtirishlari boshqarishda tovarlar bo‘lovchilargan narxlarning 
dinamikasi, ularning navlari, yetkazib berishga tariflar bilan bog‘liq turli tuman 
axborotlarning hajmini baholash masalasini hal qilish zarur. Ma’lumki, boshqaruv 
qarorlarni nafaqat asoslangan holda, balki operativ qabul qilish zarur, chunki 
qarorlarni qabul qilishda kechikish qo‘shimch xarajatlarga olib keladi.