Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti moliya”

3-rasm. Investitsion risklarni tasniflanishi ¹³
Investitsion loyihalarni ishlab chiqish va amalga oshirish bilan bog‘liq risklar doimo mavjud bo‘ladi, ularning ayrim turlari paydo bo‘ladi va kuchayadi, boshqa bir turlari esa asta-sekin kamayib boradi va yo‘qolib ketadi, uchinchi guruhi esa, o‘zaro birlashib, sifat jihatdan yangi riskni yuzaga keltiradi. Shuning bilan birga, investitsion loyihaning butun bir hayotiy sikli davomida investitsion risklarning yuzaga keladigan to‘rt davriy holatini aniq ajratib ko‘rsatish mumkin:

1. 
   biznes g‘oyaning paydo bo‘lishi;
   
2. 
   investitsion loyihaning ishlab chiqilishi;
   
3. 
   investitsion loyihaning amalga oshirilishi;
   
4. 
   investitsion loyihani amalga oshirishning nihoyasiga yetkazilishi, ya’ni
   

¹³ Tadqiqotlar natijasida muallif tomonidan ishlab chiqildi
tayyor mahsulotlarning ishlab chiqilishi va sotilishi.
Moliyaviy risklar korxonalarning boshqa moliyaviy tashkilotlar bilan o‘zaro munosabatlarini amalga oshirish jarayonida yuzaga keladigan risklarni tushunish mumkin. Bularga misol qilib, korxonalarni tijorat banklari, sug‘urta korxonalari, investitsion korxonalar, fond birjalari va boshqa moliyaviy muassasalar bilan munosabatlari kiritishimiz mumkin. Korxonalarda moliyaviy risklarni yuzaga kelishiga asosan, inflyatsion omillar, banklarda kreditlarni foiz stavkalari ortib ketishligi, qimmatli qog‘ozlarning narxining tushib ketishligi kabi omillar ta'sir qiladi.
Investitsion risklar korxonaning investitsion faoliyatlarni amalga oshirish natijasida kutilgan daromadlarni ololmaslik extimolligidir.
Iqtisodiyotda korxonalar tomonidan investitsion faoliyatni amalga oshirish turli xil risklar bilan bog’liq bo’ladiki, bu esa ularni bartaraf etishining samarali va optimal variantlarini ishlab chiqishni hamda investitsion risklarni samarali boshqarishni taqozo etadi. Lekin har qanday sharoitda ham, eng avvalo, investitsiyalarni amalga oshirishda duch kelishi mumkin bo’lgan risklarni baholash, tahlil etish eng dastlabki qadam bo’lib hisoblanadi. Investitsion risklarni tahlil qilishda birinchi navbatda uni tasniflash maqsadga muvofiqdir. Quyidagi 4-rasmda investitsion risklarni tasniflanishi keltirilgan.
Investitsion risklarni tasniflanishi bu korxonaning investitsion faoliyatiga risklarni ta’sirini kamaytirishda, oldini olish bo’yicha kerakli chora-tadbirlar ishlab chiqishda muhim ahamiyat kasb etadi.

2.