Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti I. I. Xamidov xalqaro marketing

Mavzu bo‘yicha qisqacha xulosalar 
Yakuniy narx belgilashda firma yuqoridagi barcha usullarning 
maqsadini amalga oshirishi – tovarning yakuniy narxi belgilanishi 
lozim bo‘lgan narx diapazonini kichraytirishi lozim. Iste’molchilar 
uchun tovar narxining jozibadorligi va sotuv hajmini oshirish 
maqsadida narxni tartibga solish bo‘yicha bir qator chora-tadbirlar 
qo‘llanadi. Bulardan eng muhimi chegirma va talabga yo‘nalgan holda 
tartibga solish hisoblanadi. Talabga yo‘nalgan holda tartibga solish 
iste’molchilarning tovar va uning narxiga bo‘lgan nuqtai nazarini aks 
ettiradi. U psixologik narx hosil bo‘lishi, narxlarni bir qatorga qo‘yish 
hamda imtiyozli narx hosil bo‘lish yordamida amalga oshirilishi 
mumkin. Bunda foydalaniluvchi yondashuvlar asosan iste’mol 
tovarlari bozorida iste’molchilar psixologiyasini o‘rganishga 
asoslangan psixologik narx hosil bo‘lishida qo‘llanadi. 
25
Багиев Г.Л. Международный маркетинг – СПб.: Питер, 2017

---

97 
Chakana savdoda ko‘pincha narxlarni bir qatorga qo‘yish nomi 
bilan ma’lum bo‘lgan usul qo‘llanadi. Shuningdek, narx liniyalari ham 
mavjud bo‘lib, ular tovarlarni har bir narx ma’lum bir sifat darajasini 
aks ettiruvchi narxlar diapazonida sotish bilan bog‘liq bo‘ladi. 
Imtiyozli narx hosil bo‘lishi narxning normal narxdan pastligi 
natijasida jozibadorligiga asoslanadi.
 
Tayanch iboralar: 
marketing xizmati, inkyluziv xizmatlar, 
eksklyuziv xizmatlar, xalqaro bozor xizmatlari, outsorsing xizmatlari, 
xizmat yetkazish, xizmatni baholash, maketing tadqiqoti xizmati, 
xalqaro marketing xizmati.
Mavzuga doir nazorat savollar 
 
1.
Marketing xizmatlari tasnifi, turlari va xizmat ko‘rsatish jarayoni 
haqida tushuncha bering. 
2.
Xalqaro bozorda marketing xizmatlarini qo‘llash va foydalanish 
jarayonini tushuntiring. 
3.
Xizmatlarni ishlab chiqish va tadbiq etishning amaliyoti haqida 
nimalarni bilasiz? 
4.
Xalqaro bozor uchun xizmatlar asosida qarorlar qabul qilish va 
uning ahamiyati haqida gapiring. 
5.
Xalqaro bozorda eng yangi xizmat turlarini keltiring.
6.
Xalqaro marketingda xizmatlarni taqdim qilishning xalqaro 
tajribalarini baholang.
7.
Xizmatlar va ularni yetkazib berish jarayonlarini tushuntiring.
8.
TMKlarda xizmat ko‘rsatish amaliyti va yo‘nalishlari bo‘yicha 
misollar keltiring.