Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Adabiyotlar ro‘yxati
1. Абдура^монов K,.X. Ме^нат иктисодиёти. Дарслик. -T.\ «Ме^нат», 
2004.
2. Абдура?уяонов К.Х-, Холмуминов Ш.Р. Ме^нат иктисодиёти ва 
социологияси. Укув.кул. -Т.: 2004.
3. Барбарова Е.Л. Экономика и социология труда. —М.\ 2005.
4. Кибанов А.Я., Дуракова И.Б. Управление персоналом организации.
- М.: Изд. Экзамен, 2005.
5. Самофалов М.В., Резенченков В.Ю. Мотивация трудовой 
деятельности. Учеб. пос. - М:. 2004.
6. Экономика труда (социално-трудовые отношения). Под.ред
Н.А.Волгина, Ю.Г.Одегова. - М.: “Экзамен”, 2003.
7. Hart Robert A., S.Kawasaki. Work and Pay in Japan. Cambridge: 
Cambridge University Press, 2003.
Internet saytlari
www.tsue.uz/deps/economics.html - Экономика и социология труда.
www.soc.pu.ru - Социальная занята населения.
115

---

XIII BOB
AHOLINI IJTIMOIY MUHOFAZA
QILISH TIZIMI
13.1. «Ijtimoiy muhofaza qilish» tushunchasi va uning asosiy
yo‘nalishlari
Ijtimoiy muhofaza tizimi 
- aholining hayotiy muhim manfaatlari sohasi 
bo'lib, uning sifat va miqdor ко'rsatkichlari davlat va jamiyatning iqtisodiy, 
huquqiy va madaniy rivojlanish darajasidan darak beradi. Ijtimoiy muhofazalanish 
huquqi — odamning munosib turmush kechirishi uchun zarur bo'lgan hajmdagi 
fiziologik, ijtimoiy va ma’naviy ehtiyojlarini qondirish imkoniyati hisoblanadi. 
Ijtimoiy muhofaza tizimini tashkil etish masalasi ko'p jihatdan mamlakatdagi 
milliy tartibni, jamiyatdagi totuvlik darajasini, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish 
barqarorligini va dinamikasini belgilab beradi.
Aholini ijtimoiy muhofaza qilish deganda, 
biz aholiga davlat tomonidan 
yashash uchun barcha shart-sharoitlarni yaratishga maqsadli yunaltirilgan 
kafolatlar tizimini tushunishimiz lozim.
Ijtimoiy muhofaza qilish bir tomondan, funksional tizim, ya’ni yo'nalishlar 
tizimi bo'lib, u ana shu yo'nalishlar asosida amalga oshiriladi, ikkinchi tomondan, 
u ijtimoiy muhofazani ta’minlaydigan institutlar tizimidan iborat bo'lib, unga 
davlat, sud, kasaba uyushmalari va boshqa ijtimoiy tashkilotlar kiradi.
Bozor munosabatlariga o'tish sharoitida davlatning ijtimoiy siyosati ijtimoiy 
muhofazalash mexanizmlarini, davlatning, korxonalar va ijtimoiy siyosatning 
boshqa subyektlarining roli va vazifalarini o'zgartiradi. Amalda bu ijtimoiy 
muhofazaga ajratiladigan byudjet mablag'lari salmog'ining qisqarishi, davlat 
tomonidan beriladigan bepul kafolatlarning kamayishini bildiradi. Ko'proq 
og'irlik nodavlat moliya manbalariga, shu jumiadan, korxonalar zimmasiga 
yuklatiladi. Bu ayrim korxonalar uchun jiddiy muammolar tug'dirib, ularning 
ijtimoiy muhofaza bo'yicha tadbiriari hajmi va darajasini mehnat sharoitlari va 
uni muhofazalashga bog'lab qo'yadi.