Toshkent davlat agrar unversiteti termiz filiali

6.2. Urug’ ekish mashinalarining turlari, tuzilishi va ish jarayoni
Urug’ ekish seyalkalarining asosiy qismlari quyidagilardan: urug’lik bunkeri 5 (2.13-rasm), ekish apparati 4, urug’ o’tkazgich 8, ekkich 9, egatlarni ko’mish-shabbalash moslamasidan iborat. Seyalka oldinga yurganda tayanch g’ildiragi 1 ning harakati zanjirli uzatma 2 orqali ekish apparati vali 4 dagi tishli g’altaklar 7 ga uzatadi. U o’z navbatida bunkerdagi urug’ni bir tekis oqimda o’tkazgich 8 orqali ekkich 9 ga yetkazadi.



6.2-rasm. Urug’ ekish seyalkasining umumiy tuzilishi va ish jarayoni:
1-tayanch g’ildarak; 2-zanjirli uzatma; 3-tishli uzatma: 4-ekish apparati; 5-urug’ bunkeri; 6-aralashtirgich;
7-tishli g’altak; 8-urug’ o’tkazgich; 9-ekkich.
Ekkich tuproqda egat ochadi va uning tubiga urug’ni qadaydi. So’ngra urug’ turli xildagi moslamalar (ko’mgich, tirma, zanjir va boshqa) yordamida tuproq bilan ko’miladi va shabbalanadi. Ekish bilan birga mineral o’g’itlar berilsa, seyalkaga qo’shimcha o’g’it solish moslamasi o’rnatiladi.
Eqiladigan urug’larning fizik-mexaniq xossalariga qarab ekish seyalkalariturli ko’rinishdagi ekish apparatlari, ekkichlar (7.5-rasm) va ko’mgich-shabbalagichlar bilan jihozlanadi.

6.2-rasm. Urug’ ekish seyalkalarining ishchi qismlarini turlari:
a-chigit seyalkasi:
1-sirpang’ichli ekkich; 2- urug’ qadagich; 3-ko’mgich;
4-shabbalagich; 5-urug’ o’tkazgich;
b-don seyalkasi: 1-diskli ekkich; 3-ko’mgich; 5-urug’ o’tkazgich;
v-kartoshka seyalkasi: 1- ekkich; 3-diskli ko’mgich; 5-urug’ o’tkazgich;
g-sabzavot seyalkasi: 1-diskli ekkich; 3-ko’mgich; 4-g’altakli
shabbalagich; 5-urug’ o’tkazgich; 6-tekislagich.
Zamonaviy seyalkalarda asosan mexaniq va pnevmatik usulda ishlaydigan ekish apparatlari o’rnatilgan. Ekish apparatlari ishchi qismlarining eng ko’p tarqalgan turlariga yulduzchali (chigit ekishda), g’altakli (don ekishda), qoshiqli (kartoshka ekishda), diskli (sabzavotlar urug’ini ekishda) ishchi qismlar kiradi.