Тошкент давлат аграр университети

 
1.5. Қўйчилик ва эчкичилик маҳсулотлари таннархини ҳисоблаш 
Қўйчилик ва эчкичилик маҳсулотларининг таннархи асосий подадаги ва 
ѐш қўй эчкиларни парваришлаш ҳамда уларнинг жунини қирқиш билан боғлиқ 
харажатлардан иборат. Бу тармоқда қуйидаги маҳсулотлар таннарх объектлари 
бўлиб 
ҳисобланади: 
жун-гўшт 
ва 
гўшт 
– 
жун 
етиштиришга 
ихтисослаштиришган қўйчиликда – жун, қўшилган ҳамда тирик вазни: 
қоракўлчиликда - қоракўл тери, жун, жорий йилда туғилган қўзилар ва олдинги 
йиллардаги қўзиларнинг ўсган вазни. 
Гўшт ва жун йўналишидаги қўйчиликдан қуйидаги ѐрдамчи маҳсулотлар 
олинади: ширдон, сут, нобуд бўлган ва ўлик туғилган қўзилар териси, гўнг ва 
бошқалар. Қоракўлчиликда булардан ташқари, барра гўшти бўлиши мумкин. 
Қўйчиликнинг барча тармоқларидан олинган маҳсулотлар таннархини 
ҳисоблашда ҳисобот йилида қилинган харажатлардан қўшимча маҳсулотлар 
қиймати норматив харажатлар асосида баҳоланиб чегириб ташланади. Қолган 

---

10 
харажатлар суммаси олинган асосий маҳсулот турларига мутаносиб равишда 
тақсимланади. 
Туғилган қўзилар таннархини ҳисоблашда асосий подага қилинган жами 
харажатлардан (қўшимча маҳсулот қиймати чегириб ташлангандан қолгани) 
қуйидаги миқдорда ажратиб маҳсулот бирлигига (қўзилар бош сонига) 
тақсимланади: жун-гўшт ва гўшт – жун йўналишидаги қўйчиликда – 10%, 
романов қўйчилигида – 12% ва қоракўлчиликда – 15%. 
Умумий харажатдан қўзилар таннархига ўтказиладиган сумма чиқариб 
ташлангандан сўнг қолган сумма қўйчиликдан олинган бошқа асосий 
маҳсулотларнинг (1 ц ортган вазн ва 1 ц жун) бозор баҳоси бўйича қийматига 
мутаносиб тақсимланади. Тегишли сумма эса маҳсулот миқдорига бўлиниб, 
бир бирлигининг таннархи аниқланади. 
Қўйчиликдан олинган айрим маҳсулотлар бир қанча қўшимча 
харажатларни талаб этади. Булар жун қирқиш харажатлари, жунларни саралаш, 
жойлаш, маркалаш ва жун қирқиш пунктларининг харажатларидан иборат. 
Қоракўл тери олишда эса қўзиларни сўйиш, дастлабки ишлов бериш, саралаш, 
маркалаш харажатларидан ташкил топади. Бундай харажатлар алоҳида 
аналитик счѐтларда ҳисобга олиниб, таннарх ҳисоблашда бевосита жун ва 
терилар таннархига ўтказилади. 
Совлиқдан ажратиш пайтида қўзиларнинг 1 центнер ортган тирик вазни, 
уларнинг туғилган пайтдаги таннархига парваришлаш харажатлари ва йил 
давомида четдан келтирилган қўзилар қийматини қўшиб қўзиларни совлиқдан 
ажратиш вақтидаги жорий йилга тегишли бўлган вазнига (ўлган қўзилар вазни 
ҳам қўшилган ҳолда) бўлиш йўли билан аниқланади. 
Эчкичиликда ҳам олинган насл, тирик вазн ва жун таннархи 
қўйчиликдаги каби тартибда (қоракўлчиликдагидан ташқари) аниқланади.