Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

Paxta uchun ishqalanish koeffitsientlarining(M
n
 va M
g
) ko’rsatkichlari 
Paxta 
harakatlanayotgan 
sirtning nomi 
Solishtirma bosim kN/m² (kgf/sm²) bo’lganda ishqalanish 
koeffitsientlari qiymati 
0,098(0,001) 0,49-2,45(0,005-0,025) 
4,9-9,8(0,05-0,1) 
M
n
M
g
M
n
M
g
M
n
M
g
Po’lat 
0,80 
0,70 
0,55-0,50 
0,55-0,45 
0,40-0,45 
0,39 

---

Transporyor tasmasi: 
rezina qavatisiz 
0,90 
0,78 
0,80-0,65 
0,75-0,50 
0,55-0,50 
0,50-0,40 
rezina qavatli 
0,86 
0,72 
0,47 
0,45 
0,45 
0,44 
G’isht: 
pishgan 
0,87 
0,81 
0,80-0,77 
0,76-0,75 
0,77 
0,73 
xom 
0,80 
0,73 
0,73 
0,68 
0,70 
0,68-0,64 
Somon suvoq 
0,82 
0,71 
0,75 
0,71 
0,70 
0,68-0,64 
 
10.1.2. Paxta tolasi uchun ishqalanish koeffitsienti 
Paxta tolasining paxta tolasi bo’ylab ishqalanish koeffitsienti 
f
harakat tezligi 0,1 
m/s bo’lganda 0,24 ga teng. 
Paxta tolasi po’lat bo’ylab ishqalangada tezlikga qarab ishqalanish koeffitsienti 
quyidagi qiymatlarni oladi: 
Tezlik, m/s
0,1 
0,2 
0,3 
Ishqalanish koeffitsienti 
0,23 
0,25 
0,28 
Sun’iy tasma bo’ylab 
0,8 – 1,1 
– 
– 
SHisha oyna bo’ylab 
0.3 – 0,4 
– 
– 
Paxta tolasining po’lat arra bo’ylab ishqalanish koeffitsienti 0,3 ga teng. 
10.1.3.Paxta tolasining chigitga birikish mustahkamligi 
 
Tolaning chigitga birikish mustahkamligi paxtani dastlabki ishlash texnologiyasida, 
tolani valikli va arrali jinlashda hal qiluvchi ahamiyatga ega. Bu tabiiy ko’rsatkichga 
uskunalar ishining miqdoriy (ish unumdorligi) hamda sifat (tolada ifloslik va nuqsonlar 
miqdori, kalta tollar mavjudligi) ko’rsatkichlari bog’liq bo’ladi. 
Tolaning chigitga birikish mustahkamligi bo’yicha uzun tolali navlar uchun “Paxta 
tozalash IICHB” OAJda tajribada olingan ma’lumotlar 10.11-jadvalda keltirilgan. 
Bunda tolalar tutamini ajratish kuchi termini birinchi bo’lib “Paxta tozalash IICHB” 
OAJda ishlab chiqilgan va ilmiy tadqiqot tajribasida joriy etilgan. 
10.11-jadval