Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

TOPSHIRIQ:
1-misol.
Qo’lda terilgan 3000 kg paxta I-sanoat navining 1-sinfiga topshirildi. 
Laboratoriyada aniqlanganda haqiqiy iflosligi 10%, namligi 12% bo’ldi. Kondisiya 
og’irligini toping?
2-misol.
Mashinada terilgan 6000 kg paxta II-sanoat navining 2 sinfiga topshirildi. 
Laboratoriyada iflosligi 8%, namligi 10% ekanligi aniqlandi. Bu topshirilgan paxtaning 
kondisiya og’irligini toping?
3-misol.
Mashinada terilgan 10000 kg paxta III-sanoat navining 2-sinfiga 
topshirilgan. Iflosligi 13%, namligi 16% chiqqan. Kondisiya og’irligini toping?
4-misol.
Mashinada terilgan 1500 kg paxta IV-sanoat navining 2-sinfiga topshirildi. 
Laboratoriyada iflosligi 20 %, namligi 20 %. Kondisiya og’irligi qancha? 
Eslatma:
Paxtaning iflosligi LKM, LKM-12, 2L-12, 1L-12M apparatlarida 
aniqlanadi. 
Paxta namligi VTS, USX-1, UZ-7M termonamo’lchagich va quritish shkaflarida 
aniqlanadi.
O`zlashtirish uchun savollar. 
1. Chigitli paxtaning kondision massasi qaysi ko`rsatkich asosida topiladi?
2. Kondision massa tushinchasini izohlang?
3. Chigitli paxtaning hisoblanadigan massasi nima? 
4. Chigitli paxtaga haq to`lanadigan og`rlikni izohlang? 

---

7 – amaliy mashg’ulot: O’rta va ingichka tolali navlar chigitining qoldiq tolaligini 
aniqlash 
Darsning maqsadi: 
o’rta va ingichka tolali chigitli paxtaning qoldiq tolaligini 
aniqlash, ozod-birikmagan tolalar to’dasi va 6 mm dan uzun bo’lgan birikkan tolalar 
to’dasini aniqlashni o’rganish. 
Ikkita namuna bo’yicha 200 dona chigitdan ajratib olingan, uzunligi 6 mm dan yuqori 
bo’lgan tolalarning gramm hisobidagi og’irligi 
chigitning qoldiq tolaligi
deb aytiladi. 
Bundan tashqari chigit tarkibidagi ozod-birikmagan tolalar bo’lib, tahlil vaqtida ular 
alohida ajratiladi. Tahlil uchun faqat butun chigitlar olinadi. Tahlilga olingan namunachalar 
0,001 gr aniqlikda analitik tarozida tortiladi. Chigitning qoldiq tolaligini aniqlash uchun 
500 gr og’irlikdagi chigitning o’rtacha namunasini yupqa qilib yoyib, uning 20 joyidan 20-
25 donadan chigit olinadi. Shundan keyin ularni yaxshilab aralashtirib 200 donadan qilib 
ikkita namunacha tanlab ajratilib tortiladi. Olingan chigitlarning har birini alohida ko’rib 
chiqilib, avvalo birikmagan tolalari, so’ngra birikkan tolalari qo’l bilan ajratiladi. 
Tahlil tugagandan keyin ikki xil qiymat: a) ozod-birikmagan tolalar to’dasi va b) 6 
mm dan uzun bo’lgan birikkan tolalar to’dasi qiymati topiladi.
Chigitning qoldiq tolaligini topishda ikki namunadagi birikkan tolalar qiymatining 
o’rtachasi olinadi.