Toshkent arxitektura qurilish instituti

 

---

135 
 
11.2.2. Bino karkasi montajining  ketma-ketligi 
 
Montaj qilish ketma-ketligi  bo‘yicha uchta etapga bo‘linadi:
 
• 
poydevorlarni  o‘rnatish  va  binoni  yer  osti  qismini  montaji,  ba’zida 
birinchi yarus ustunlarini; 
• 
binoning  karkasini  va  orayopma  plitalarini  montaji  to‘g‘rilab  va 
mahkamkamlash bilan; 
• 
devorlarni yirik panellarini  ilib o‘rnatish; 
Devor  panellarini  ilib  o‘rnatish  binoning  karkasini  boshqa 
elementlaridan montajidan bir yarusga kechikishi maqsadga muvofiqdir. 
Bino yer ustki qismini konstruksiyalari, odatda ob’yektni yer ostki qismi 
barcha ishlari − yerosti komunikatsiyalarini o‘rnatish, yo‘l va yo‘laklar qurilishi,   
poydevor chetlari va sokol chetlari to‘ldirilishi va boshqalar tugagandan so‘ng 
montaj qilinadi.  
Ikkita  yoki  uchta  xarorat  bloklari  bilan  bo‘lingan  uzun  binolarning 
konstruksiyalari harorat bloklari oralig‘ida qamrovlarga bo‘linib montaj qilinadi. 
Bunda  bir  qamrovdagi  konstruksiyalarni  montaji  boshqa  qamrovdagi 
umumqurilish  va  maxsus  ishlar  bilan  birgalikda  olib  boriladi.  Qamrovdagi 
konstruksiyalar  montaj  qilinib  boshqa  qamrovlarga  bog‘liq  bo‘lmagan  holda 
qabul qilishga topshirilishi mumkin. 
Montaj qamrovlarini o‘lchamlari odatda quyidagicha  qabul qilinadi:
 
• 
binoning uzunligi bo‘yicha – uzunligi 72m gacha bo‘lgan bitta harorat 
bloki; 
•  binoning  eni  bo‘yicha  –  hamma  bino  yoki  binoning  yarmi    kran 
binoning  bo‘ylama  tomoni    bo‘yicha  joylashtirilganda,  bir  necha  ustun 
qadamlari  − kran binoning ichida joylashtirilganda. 
Binolarni barpo etishda hamma uch xil montaj qilish usuli qo‘llaniladi: 
alohida,  kompleks  (majmuali)  va  aralash.  Usullarni  tanlash  ko‘p  faktorlarga 
(omil)  shuningdek  qo‘llanililadigan  montaj  uskunalariga  ham  bog‘liq. 

---

136 
 
Uskunalarni asosi bu bir yoki ko‘p qavatli ustunlarni o‘rnatishda ishlatiladigan 
konduktorlardir.  Montaj usullari  va montaj asbob-uskunalari  ishlab chiqarish 
loyihasi (IBL) yoki texnologik xaritalar asosida binoning qavatlar soni, montaj 
ishlari   hajmi  va  elementlarning   konstruktiv  xususiyatlariga qarab o‘rnatilishi 
kerak. Ko‘p qavatli binolarni karkasini montaj qilishda ustunlar ikki va undan 
ko‘p  qavatga  mo‘ljallangan  bo‘lsa  guruhli  konduktorlardan  va  ramali-sharnir 
indikatorlari (RSHI)dan foydalanish tavsiya etiladi. Kam qavatli va ikki oraliqli 
binolar  karkasini  montaj  qilishda  bittalik  konduktorlardan  foydalanish 
qo‘layroqdir.