Toshkent arxitektura qurilish instituti

Ishlatiladigan konstruksiyalarning o‘ziga xos xususiyatlari. Ustunlar 
o‘lchamlari  40x40sm  dan  60x60sm  gacha  kvadrat  kesimga  ega  yoki  to‘g‘ri 
to‘rtburchak  shaklida  xuddi  shunday  yuzaga  teng  qilib  ishlab  chiqariladi. 
Ustunlarni balandligi qabul qilingan, balandlik bo‘yicha bo‘laklarga ajratilishiga 
bog‘liq holda 1...5 qavatli bo‘lishi mumkin, ammo tayyorlash, tashish va montaj 
sharoitlarini hisobga olgan holda juda kam holda 20m dan oshadi. Ustunlarning 
tutashuv joylari orayopmalardan 1 m balandlikda ko‘zda to‘tiladi  va bikirligini 
ta’minlaydigan  qilib loyihalanadi.   
Rigellar  –  orayopma  plitalari  tokchasiga  qo‘yiladigan  binolarda 
balandligi  80  sm,  eni  65  sm  bo‘ladi.  Ustun  bilan    birikadigan  yerda  ikkala 
elementning    chiqarilgan  armaturalari  payvandlanadi,  shuningdek  rigelni  va 
ustun  konsolining    zakladnoy  (o‘rnatma)  detallari  payvandlanib,  keyinchalik 
tutashuv joylari  beton bilan monolit qilinadi. 
Orayopmalar – asosiy plita sifatida  eni 150 va 300 sm li, qo‘shimcha 
plita sifatida eni 75 sm li qilib ishlab chiqariladi. Qo‘shimcha plitalar ustunlarni 
tashqi qatorlariga o‘rnatiladi. Asosiy plitalarni ustunlar o‘qi bo‘ylab o‘rnatilib, 
rigellarning qo‘yma detallariga  to‘rtta nuqtasidan payvandlanadi.  
Devor panellari – ilib mahkamlanadigan, asosiy nomenklatura bo‘yicha 
balandligi  1,2  va  1,8  m  oraliq  eni  bo‘yicha  4,5  va  6m.  Birinchi  qavat  sokol 

---

131 
 
panellari  poydevor  balkalariga,  keyingi  qavat  panellari  esa  ustunni  qo‘yma 
detallariga payvandlangan metall stolchaga o‘rnatiladi.