Toshkent arxitektura qurilish instituti

Binolarni  statik  ishlash  variantlari.  Ko‘p  qavatli  binolar  qurilishi 
amaliyotida  binoni  har-xil  statik  ishlash  sharoitiga  javob  beradigan    ramali, 
rama-bog‘lamali va bog‘lamali  karkasning konstruktiv sxemalari  qo‘llaniladi.
 
Ramali  sxema  –ustun,  rigel  va  orayopma  plitalarning    o‘zaro  bir-biri 
bilan  birikishidan  tashkil  topgan  bikir  va  turg‘un,  mustahkam  fazoviy 
sistemadan  iborat.  Barcha  vertikal  va  gorizontal  yuklamalarni  ustun  va 
rigellarning  bikir  qilib  ishlangan  tugunlari  qabul  qiladi.  Bunday  sistema  juda 
sermehnatli  va  metall  sarfi  ehtiyoji  yuqoridir.  Bu  sxema  texnologik  talablar  
bo‘yicha  ustunlar  oralig‘ida  ko‘ndalang  va  bo‘ylama  parda  devorlar  yoki 
bog‘lamalar  o‘rnatilishi mumkin bo‘lmasa qo‘llaniladi. 
 
Bog‘lovchili  sxema  oldingidan  shu  bilan  farqlanadiki,  bunda  ustunlar 
faqat vertikal yuklamalarga ishlaydi, gorizontal yuklamalarni esa vertikal “disk” 
sistemasi va bikirlik yadrosi qabul qiladi.
 
Rama-bog‘lamali  sxema  oraliq  sxema  bo‘lib  va  ko‘p  qavatli  karkasli 
binolarda,  binoning  bo‘ylama  o‘qiga  ko‘ndalang  yo‘nalishda  joylashgan  tekis 
ramani  va  bikirlik  diafragmasini  o‘z  ichiga  oladi.  Binoning  bo‘ylama 
turg‘unligi,  metall panjaralar yoki temirbeton tekisliklar ko‘rinishidagi vertikal 
bikirlik disklari tufayli ta’minlanadi. 
 
Fazoviy  bikirlik,    monolit  yoki  yig‘ma  temirbetondan  tayyorlangan 
bikirlik yadrosi orqali ta’minlanadigan yig‘ma-monolit temirbeton konstruksiya 
istiqbolli  hisoblanadi. 
 

---

132