Toshkent aloqa tehnologiyalari universiteti u. N. Karimova metrologiya va telekommunikatsiya tizimlarida o

Bevosita baholash metodi – o’lchash asbobining sanash qurilmasi yordamida o’lchanayotgan kattalikning qiymatini bevosita topishdir.
O’lchov bilan taqqoslash (solishtirish) metodi – o’lcha­nayot­gan kattalikni o’lchov orqali yaratilgan kattalik bilan taqqoslash (solishtirish)dir.
Bu metod quyidagi modifikatsiyalarga ega: nolga kelti­rish metodi, o’rindoshlik metodi, to’ldirish metodi, diffe­ren­tsial metod.
Nolga keltirish metodi – o’lchov bilan qiyoslash usuli bo’lib, unda kattaliklarning qiyoslash asbobiga natijaviy ta’sir chegarasi nolgacha olib boriladi.
To’ldirish metodi – o’lchov bilan solishtirish usuli bo’lib, unda o’lchanayotgan kattalik qiymati oldindan beril­gan qiy­matga teng solishtirish asbobiga ularning jamini ta’sir etishini hisobga olgan holda shu kattalik o’lchovi bilan to’ldiriladi.
Differentsial metod – o’lchov asbobiga o’lchanayotgan kattalik va ma’lum kattalikning ayirmasi ta’sir etadigan o’lchov bilan taqqoslash usuli.
1.3. O’lchashlarning asosiy tavsiflari
O’lchashlarni asosiy xarakteristikalari o’lchash prinsipi, o’lchash usuli, xatolik, aniqlik, to’g’rilik va o’lchash ishonchliligi hisoblanadi.
O’lchash prinsipi – fizik hodisa yoki effekt, o’lchashlarga asoslangan hodisalar majmuyi. Masalan, termoelektrik effektni ishlatib quvvatni o’lchash.
O’lchash xatoligi – o’lchash natijasining o’lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymatidan og’ishi.
Fizik kattalikning haqiqiy qiymati – ideal ravishda sifat va son jihatidan ob’ekt xususiyatini aks ettiradi.
Haqiqiy qiymat noma’lum, shu bois metrologiyada ta’­sir etuvchi qiymat ishlatiladi. Amaliy maqsadlar uchun yetarli darajada haqiqiy qiymatga yaqinlashadi.
O’rindoshlik uslubi – o’lchov bilan taqqoslanadigan uslub bo’lib, unda o’lchanayotgan kattalik o’lchov tomonidan tik­lanayotgan ma’lum kattalik bilan almashtiriladi.
O’lchash aniqligi – o’lchash kattaligining haqiqiy qiymat­lariga o’lchash natijalarining yaqinligini aks ettiruvchi ishonch darajasi. O’lchash xatoligi qanchalik kichik bo’lsa, o’lchash aniqligi shunchalik yuqori deb hisoblanadi.