Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

353

XVI bob.

 Huquqiy tizim

va huquqiy islohot

chi subyektlarning mustaqilligi, xususiy mulk daxlsizligi; oila qonunchiligida 

nikoh tuzishning ixtiyoriy va erkinligi, nikoh shartnomasi asosida er va xotin 

munosabatlarining mo‘tadillashuvi ushbu sohalarning liberallashuviga oid ay-

rim yorqin misollardir, xolos. Liberallashtirish shabadasi ma’muriy, bojxona, 

soliq qonunchiligini ham qamrab oldi. 

Qonun chiqarish jarayonini demokratlashtirish. Ushbu yo‘nalishda 

e’tibor qaratish lozim bo‘lgan quyidagi jiddiy masalalar mavjud:

– O‘zbekistonning 

qonunchilik (kengroq doirada olinadigan bo‘lsa, 

huquqiy islohotlar dasturi) 

strategiyasini aniqlab, alohida rasmiy hujjat sifatida 

shakllantirish va qabul qilish lozim; 

– qonun ijodkorlik jarayonining sotsiologik jihatlariga e’tibor qaratish, 

qonun bilan tartibga solish ehtiyojini o‘rganish va shu asosda bo‘lg‘usi qonun 

ijodkorlik ishlarining empirik bazasini vujudga keltirish zarur. Shundan kelib 

chiqib, Oliy Majlisning Qonunchilik palatasi huzurida qonunchilik muammo-

larini sotsiologik tadqiq etish institutini tashkil qilish maqsadga muvofiq bo‘lar 

edi; 

– qonun loyihalari ishlarini rejalashtirish va bashoratlash masalalariga 

jiddiy e’tibor qaratish lozim; 

– qonunchilik texnikasini takomillashtirish va bu borada deputatlarning 

tegishli malakasini hosil qilish mexanizmini yo‘lga qo‘yish lozim va hokazo.

Qonun chiqarish jarayonini demokratlashtirishning bir qator rezervlari 

bor. Jumladan, qonun loyihalarining muhokamasiga manfaatdor tashkilotlarni, 

fuqarolar, ekspertlarni kengroq jalb etish, umumxalq muhokamalaridan sama-

rali foydalanish, uning mexanizmlarini takomillashtirish, qonun loyihalarining 

muhokamalarida deputatlarning faolligini oshirish, qonunchilik jarayonining 

oshkoraligini kuchaytirish kabi tadbirlar shular jumlasidandir.

Yuqoridagi masalalarni hal etish nuqtayi nazaridan ko‘rilgan quyidagi 

chora-tadbirlar e’tiborga molikdir. Avvalo, Harakatlar strategiyasida parlament 

rolini oshirishga, qonun ijodkorligi faoliyatining sifatini tubdan yaxshilashga 

e’tibor qaratildi, qonun loyihalarini tayyorlashga keng jamoatchilikni jalb etish 

muhim vazifalardan biri, deb belgilandi

1

. Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi 

Prezidenti Sh. Mirziyoev parlament Qonunchilik palatasida 2017-yil 12-iyuldagi 

videoselektor yig‘ilishida quyidagilarni ta’kidladi: Parlamentda, «fraksiyalarda 

qonun loyihalari va boshqa muhim masalalar muhokamasini, ulardagi kon-

struktiv bahs va munozaralarni yanada kuchaytirishni bugun hayotning o‘zi 

taqozo etmoqda. Qabul qilinayotgan har bir qonun loyihasi... atroflicha muho-

1 

O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Prеzidеnti fаrmоni. O‘zbеkistоn Rеspublikаsini yanаdа rivоjlаntirish 

bo‘yichа Hаrаkаtlаr strаtеgiyasi to‘g‘risidа. – T., 2017. – 30–31-bеtlаr.

23–18-8

---