Тошкент-2021 3 Январь 2021 7-қисм Тошкент январь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Botirlar xalq xotirasida hamisha yashaydilar. Bu gap mazmuniga ko‘ra, darak gap ekanligi 
aytiladi. gapda so‘zlaming bog‘lanishi aniqlanadi: botirlar yashaydilar — moslashuv; xalqning 
xotirasi — moslashuv; xotirasida yashaydi — boshqaruv; hamisha yashaydi — bitishuv gapni 
tahlil qilish yo‘li bilan gap b o ‘laklari haqidagi bilim takrorlanadi gap tarkibidagi bosh bo‘laklar 
ajratiladi: Botirlar yashaydilar so‘roqlar vositasida ega topiladi va uning ta ’rifi tushuntiriladi 
so‘ngra eganing bosh kelishikdagi ot, olmosh, otlashgan so‘zlar bilan ifodalanishi bayon qilinadi 
tilga oid bilimlarni yuqoridagi yo‘l bilan bayon qilganda,umumiydan aniqlikka qarab boriladi 
gap, gapda so‘zlarning bog‘lanishi, gap boiaklari, bosh bo‘laklar va ikkinchi darajali bo‘laklar 
to‘g‘risidagi bilimlar ega haqidagi bilimlarga nisbatan umumiy sanaladi,eganing turli so‘z 
turkumlaridan ifodalanishi bo‘yicha berilgan bilimlar ega haqidagi umumiy ta ’rifga nisbatan 
juz’iy bo‘ladi yangi bilimlarni shu yo‘l bilan bayon etganda, deduksiyadan induksiyaga qarab 
boriladi oldin dalillar asosida o‘quv materialining umumiy tomonlari izohlanadi keyin esa dalillar 
asosida shu materialning xususiy tomonlari aniqlashtiriladi yangi bilimlarni o‘rgatishning ikkinchi 
yo‘li induksiyadir bunda oldin o‘quv materialining xususiy tomonlari o‘rgatiladi, so‘ngra uning 
umumiy tomonlari izohlanadi o‘rganish jarayonida o‘quv materialining juz’iy xususiyatlaridan 
umumiy xususiyatiga qarab boriladi izchillik tamoyiliga qat’iy amal qilish yo‘li bilan yangi 
materialni o‘rgatish va mustahkamlash darslarini ijodiy tashkil etishga erishiladi yangi materialni 
tushuntirishda o‘quvchilarning oldin o‘rgangan bilimlari, hosil qilgan malakalariga tayanish o‘quv 
materialini puxta o‘zlashtirishga zamin hozirlaydi o‘rganilayotgan mavzuga aloqador bilimlarni 
takrorlash yangi bilimlarni faol idrok etishning asosiy omili sanaladi o‘rganilgan bilimlarni qayta 
esga olish va undan yangi bilimlarni ongli o‘zlashtirish vositasi sifatida foydalanish turli yo‘llar 
bilan amalga oshiriladi o‘rganilgan bilimlarni o‘qituvchining o‘zi eslatadi va yangi bilimlarni 
o‘zlashtirilgan mavzuning davomi sifatida tushuntiradi oldin o ‘tilgan mavzuni o‘quvchilardan 
birontasi eslab aytib beradi, o‘qituvchi o‘quvchi fikrlariga bog‘lab o‘z tushuntirishini boshlaydi. 
dars qurilishini belgilash murakkab ish bo‘lib uni konkretlashtirish ko‘p jihatdan o‘quv materiali 
o‘qitish metodi va o‘quvchilarning aqliy faoliyati bilan bog‘liq, yangi materialni o‘rgatish va 
mustahkamlash ko‘p jihatdan o‘qitish metodlaridan samarali foydalanishga ham bog‘liqdir 
o‘qitish metodlari ta’lim jarayonini boshqarishning ham tashqi, ham ichki tashkiliy vositasi 
sanaladi.
foydalanilgan adabiyotlar.
1. ona tili didaktikasi (o.roziqov, M.Mahmudov, B.adizov, a.hamroyev)
2. WWW.Ziyo.net.uz

---

44