Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
кетганлар; ёки ота-оналар доимий равишда ишдан нафратланишлари, ишдан қочиш учун 
ўзларини касалга солишлари, жамият, махалла, хокимият ва давлат органларига таъна 
қилишлари ва фақат моддий ёрдам ва манфаатларни орзу қилишлари);
• ташлаб кетилган (ота-оналар ва мактаб бола билан умуман қизиқмайди);
• ҳаддан ташқари раҳномалик қилиш (улардан ҳеч нарса талаб қилинмайди ва уларнинг 
барча талаблари чақмоқнинг тезлиги билан ва шубҳасиз бажарилади; бола билан суҳбатда 
ота-оналар уни атрофдагилардан юқори даражадаги шахс сифатида қўйишади).
“Қийинчилик” сабабини аниқлаш, пайдо бўлган муаммо билан нима қилиш кераклиги, 
ва уни қандай ҳал қилиш кераклиги ҳақида маслаҳат беради.
Юқорида келтирилган ҳолатлар “қийин” ва “қийинчилик” даражасига кўра таснифланади. 
Одатда ушбу гуруҳлар қўйидагича ажратилади:
• Маъқулланмайдиган хатти-ҳаракатлар (вақти-вақти билан барча ўспиринлар ва 
болаларда учрайди).
• тазйиқ хатти-ҳаракатлар (тартиб ва интизомнинг жиддий бузилиши).
• девиант хатти-ҳаракатлар (ахлоқий жиҳатдан маҳкум этилган: ёлғон, баджаҳллик, 
худбинлик, тажовузкорлик ва бошқалар).
• ҳуқуқбузарлик хатти-ҳаракатлари (жиноятга қадар: одамлар ўртасидаги муносабатлар 
нормаларини қасддан бузиш: ўғирлик, жанжал, товламачилик ва бошқалар).
• жиноий хатти-ҳаракатлар.
• ҳаддан ташқари ҳолатлар (гиёҳвандлик ва шахсни бузадиган бошқа ҳодисалар) [3].
Психология нуқтаи назаридан “қийин”/“оғир” болалар ва ўспиринларни олти турга 
бўлиш мумкин. Муайян шахс уларнинг қайси бирига тегишли эканлигини аниқлаш учун 
кузатувлар ўтказиш ва, албатта, иложи борича, психолог ёрдамига мурожаат қилиш керак.
Юқорида келтирилган таснифлар асосида “қийин” болалар ва ўспиринлар билан ишлаш 
учун қуйидаги тўрт босқиш тавсия этилади: диагностика, режа, ташкилий жараён (иш 
жараёнига барча ўқитувчиларни жалб қилиш шарт), ота-она, қўшнилар, маҳалла, мактаб, 
жамият ва бошқа ташкилатлар ёрдами керак (маданий-маърифий, спорт тўгараклар).