Тошкент – 2020 10-мавзу: Халқаро статистикада иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• ЯИМ ҳажмини такрор ишлаб чиқаришнинг турли босқичларида аниқлаш мумкин.
• Ишлаб чиқариш босқичида
• ЯИМ = ЯИЧ – ОИ.

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• 2. Тақсимлаш босқичида ишлаб чиқариш омилларининг даромадлари суммаси сифатида ЯИМ = Меҳнат ҳақи (маош, иш ҳақи, иш ҳақига ижтимоий суғуртага ажратмалар, комиссон тўловлар, гонорарлар, чой-чақалар, натура кўринишидаги даромадлар) + Мулкдан даромадлар (фойда, рента, дивидендлар, фоизлар, ижара тўловлари ва ҳ.к.) + Аралаш даромадлар (фермерлар, эркин касб шахсларининг даромадлари, индивидуаль меҳнат фаолиятидан, шахсий ёрдамчи хўжаликдан даромадлар).

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• 3. Пировард фойдаланиш босқичида ЯИМни икки хил усулда аниқлаш мумкин:
• - иқтисодий фаолият қатнашчиларининг пировард даромадлари йиғиндиси сифатида (уй хўжаликлари, бошқарув идоралари, уй хўжалигигиа хизмат кўрсатувчи нодавлат, нотижорат ташкилотлар);
• - пировард истеъмол ва ялпи жамғариш йиғиндиси сифатида.

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• ЯИЧ таркибига ишлаб чиқарилган маҳсулотлар қиймати, пуллик ва бепул кўрсатилган хизматлар қиймати (моливий воситачиларнинг шартли ҳисобланган хизматларидан ташқари) киради.

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• Моддий маҳсулотлар ишлаб чиқарадиган тармоқларнинг ялпи ишлаб чиқаришига қуйидагилар киритилади: тайёр маҳсулот қиймати; тугалланмаган ишлаб чиқариш ва қурилиш қолдиқларининг ўзгариши; четдан буюртма асосида бажарилган ишлар ва хизматлар; четга сотилган корхонананинг ёрдамчи ва қўшимча бўлинмалари томонидан ишлаб чиқарилаган маҳсулот; четга сотилган ярим тайёр маҳсулотлар ва корхона омборларида ярим тайёр маҳсулот заҳираларининг кўпайиши; ускуналарни капитал таъмирлаш (саноатда); бино ва иншоатларни капитал таъмирлаш (қурилишда).