Tosh kent davlat a g r ar universiteti ozbekjlston r espublik asi fanlar akadem iyasi z o o L o g iy a in st it u t I

Rhabdovirus carpio
deb nomlangan.
Epizootologik ma’lumotlar. 
Kasallikka zog‘ora baliq turidagi 
baliqlar, sazan, ularning gibridlari moyil. Kasallik bahor faslining 
oxiridan boshlab yoz oylarida eng yuqori cho‘qqisiga yetib, kuzda 
kelib kamayib boradi. Ko‘pincha 2— 3 yoshdagi baliqlar kasalla- 
nadi. Kasallik manbayi bu kasal baliqlar, ular ajratayotgan chiqin- 
dilar, o ig an baliqlar, infeksiyani tashuvchi sogiom baliqlardir,
Suv havzalarida qo‘zg‘atuvchi suv orqali, kasal baliqlar orqali 
hamda ovda ishlatiladigan asbob-uskunalar orqali kiritiladi. Baliq­
larda viruslar shikastlangan teri orqali, jabrasi orqali qo‘zg‘atuvchi 
kirib kasallikni chaqiradi. Kasallanib sog‘aygan baliqlar organiz- 
mida nisbiy immunitet hosil bo‘ladi.
Kasallikning klinik belgilari. 
Kasallikning yashirin davri 2-30 
kun. O'tkir, yarim o‘tkir va surunkali oqimlarda kechadi. 0 ‘tkir 
oqimida terining ayrim uchastkalari yoki butuniay barcha qismi 
gemorragik yalligianadi, qorin bo‘shligida suv to‘planadi, ko‘zlari 
ko‘r bo‘ladi, teridagi tangachalarning to‘kilishi kuzatiladi. Kasal 
baliqlar kam harakatlanadi, suvning yuzasida, sohilga yaqin joylarda 
suzib yuradi, tashqi muhit taassurotlariga javob berishi sekinlashgan 
yoki umuman javob bermaydi, so‘ngra harakat koordinatsiyasining 
buzilishi kuzatilib, 2-4 haftadan so‘ng nobud bo‘ladi.
Yarim o‘tkir oqimida esa qorinda birdan suvning to‘planib 
qolishi, tangachalarning to‘kilishi, ko‘r boiish, atssit va turli hajm- 
dagi yaralar bilan xarakterlanadi. Yaralar qizil tusda, ba’zan yara- 
larda yiringli jarayonlaming rivojlanishi oqibatida mushak to‘qi- 
masining nekrozi kuzatilishi mumkin, Ba’zan esa suzgichlaming 
nekrozi namoyon boiadi. Kasallikning yarim o‘tkir oqimi 1,5-3 oy 
davom etadi. Surunkali oqimida terida va suzgichlarda ochiq yaralar 
hosil bo‘ladi, yaralar tuzalgach, uning o‘rniga ko‘kimtir-yashil 
tusdagi biriktiruvchi to‘qima hosil boiadi. Kasallik 1,5-2,5 oy 
davom etib, tuzalish bilan tugaydi.