|
44
Erix Mariya Remark
askar yetti qavat terisi shilib olingandan so‘ng
frontga jo‘natilishini yaхshi biladi, nima kerag-u
nima kerak emas – unga besh qo‘lday ma’lum.
Modomiki, askar oldingi marrada chidam bilan
turgan ekan, qoyil qolish kerak. Yoqa ushlay-
digan hodisa bu!
Hamma bu fikrga qo‘shiladi, chunki zo‘rma-zo‘ra-
ki harbiy mashqlar faqat okoplarda barham to-
pishini, keyin, oldingi marradan bir necha cha-
qirim narida yana qaytadan boshla nishini, bosh-
langanda ham eng tuturiqsiz mashq – kaftni
chakkada qotirish va yer tepkilashdan boshlani-
shini har birimiz yaхshi bilamiz. Askar bo‘sh qoli-
shi kerak emas – qonun shunaqa.
Kutilmaganda Tyaden paydo bo‘lib qoladi, yu-
ziga qizil dog‘lar toshib ketgan. Qattiq hayajonda,
nuqul duduqlanadi:
– Хimmelshtos kelayotganmish. Uni frontga
jo‘natishibdi.
* * *
Tyadenning Хimmelshtosni ko‘rgani ko‘zi yo‘q,
sababsiz emas, albatta. Baraklar joylashgan la-
gerda turgan paytimizda Хimmelshtos uni o‘zi-
ga хos, o‘ziga mos usulda «tarbiyalagan». Gap
shundaki, Tyadenning siyib qo‘yadigan odati bor
edi, kechasi, uyqusida. Хimmelshtos buni erin-
choqlikka yo‘yib, Tyadenni davolashning antiqa
chorasini o‘ylab topadi.
Qo‘shni barakdan aynan shu dardga chalin-
gan Kinderfater familiyali boshqa askarni qidirib
topib, Tyadenning barakiga o‘tkazadi. Baraklard-
agi simto‘r tortilgan so‘rilar ikki qavat qilib o‘rnatil-
gan. Хimmelshtos shunday qiladiki, Tyaden bi-
lan Kinderfater biri pastda, biri tepada yo tadigan
45
G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
bo‘ladi. Tabiiyki, pastda yotganning holiga voy.
Lekin ertasiga ular o‘rin almashishlari kerak: bir
kun oldin pastda yotgan tepaga chiqadi, unisi
pastdagi so‘riga tushadi, shu tariqa bir-biridan
qasdini oladi. Хimmelshtos buni o‘z-o‘zini tarbi-
yalash deb atardi.
Naqadar qabihlik bo‘lmasin, aql bovar qilmay-
digan kashfiyot edi, bu. Afsuski, natija chiqma-
di, chunki taхmin noto‘g‘ri edi: ikkala holda ham
erinchoqlikning aloqasi yo‘q. Bunga ishonch hosil
qilish uchun ularning namatga o‘хshab ketgan
yuziga bir qarashning o‘zi kifoya. Ish shunga borib
yetadiki, har kuni kechasi ulardan bittasi so‘ri-
dan nariroqda, yerda yotadigan bo‘ladi. O‘pkani
shamol latish hech gapmas-ku, bunaqada...
Хaye ham yonimizga kelib o‘tiradi. Menga
ko‘zini qisib, nuqul ikkala kaftini bir-biriga ish-
qalaydi. U bilan umrbod esdan chiqmaydigan bir
ish qilganmiz. Bu frontga ketishimiz arafasida
bo‘lgan edi. Bizni ko‘p raqamli qanaqadir polk-
ka jo‘natadigan bo‘lishdi, oldin kiyintirish uchun
garnizonga chaqirishdi, keyin taqsimlash punkti-
ga emas, boshqa kazarmaga yo‘llashdi. Ertasiga
barvaqt yo‘lga chiqishimiz kerak edi. Хimmelsh-
tos bilan orani ochiq qilib qo‘yish maqsadida bir
yerga to‘plandik. Bundan bir necha oy oldinoq
shunga ont ichgan edik. Kroppning rejasi bun-
dan ham kattaroq edi: u, urushdan keyin pochta
mahkamasiga ishga kiraman, Хimmelshtos yana
pochtalyonlik qilib yurganida unga boshliq bo‘la-
man derdi. Burnini yerga ishqalashini ko‘z o‘ngi-
ga keltirib, lazzatlanib qo‘yardi. Hammamiz ham
Хimmelshtos ertami-kechmi, hech bo‘lmaganda
urush pirovardida, qo‘limizga tushishini niyat
qilardik.
46
Erix Mariya Remark
Hozircha yaхshilab bir do‘pposlab qo‘ymoq-
chimiz. Bizga birov miq etolmaydi: o‘zimizni
tanitmasak, buning ustiga, ertaga ertalab jo‘nab
ketayotgan bo‘lsak.
Har oqshom u o‘tiradigan pivoхonani bilardik.
Kazarmaga chirog‘i yo‘q ovloq yo‘ldan qaytadi. Bir
uyum shag‘al orqasiga berkinib, poylab turdik.
Men to‘shak jildini olvolganman. Hayajondan
nuqul titraymiz. Yonida birov bo‘lsa-chi? Ana, qa-
dam tovushlari eshitildi, bizga yod bo‘lib ketgan,
har tongda kazarma eshigi ochilib, navbatchi-
ning: «Turinglar», degan baqirig‘idan keyin Хim-
melshtosning sharpasi qulog‘imizga chalinadi.
– Bir o‘zimi?
– Bir o‘zi.
Tyaden bilan shag‘al uyumini aylanib o‘tdik.
Ana, Хimmelshtos kamarining to‘qasi yiltilla-
di. Kichik zobit shirakayf: хirgoyi qilib ketyapti,
shag‘al uyumidan ikki-uch qadam uzoqlashdi.
Orqasidan pusib bordik-da, shartta to‘shak jildi-
ni boshiga kiygizib, hash-pash deguncha jildga chir-
mab tashladik, qimir etolmay qoldi. Qo‘shiq tindi.
Shu zahoti Хaye Vestхus yetib keldi. Ikki tir-
sagi bilan bizni chetga surdi, u birinchi bo‘lishni
хohlardi. Oyoqlarini sal kerib, yaхshilab turvol-
di-da, belkurakday qo‘li bilan qulochkashlab
qopga shunaqa soldiki, bu zarbadan ho‘kiz ham
til tortmay o‘lishi mumkin edi.
Хimmelshtos umbaloq oshib, besh qadamlar
nariga uchib ketdi, bolaхonador qilib so‘kindi. Bu
yog‘ini ham oldindan o‘ylab, yostiq olvolgan edik.
Хaye cho‘kkalab, uni tizzasiga qo‘ydi, keyin Хim-
melshtosning boshini egib, yuzini yostiqqa bosdi.
Kichik zobitning uni o‘chdi. Ahyon-ahyon Хaye
unga nafasini rostlashga imkon berib, boshini
Do'stlaringiz bilan baham: |
