|
178
Erix Mariya Remark
osishlari kerak edi. Haqiqiy aybdorlar ana o‘sha-
naqa g‘alamislar!
Myuller o‘rnidan turadi:
– Yaхshiyamki, urush Germaniyada emas, bu
yerda bo‘lyapti. Okoplarga bir qaranglar.
– To‘g‘ri, – deydi Tyaden, – lekin urush hech
qayerda bo‘lmagani ma’qul-da.
U gerdaygancha nari ketadi, gerdayishga haqqi
bor – bizni mot qildi. Tyadenning fikrlash tarzi
boshqacha; gaplarini eshitib turib, qanday e’tiroz
bildirishni bilmaysan. Shinel kiygan kishining
milliy g‘ururi frontda ekanida. G‘urur shu bilan
tugaydi, boshqa hamma narsani u o‘z qarichi bi-
lan o‘lchaydi.
Albert o‘t ustiga cho‘ziladi.
– Bunaqa narsalar to‘g‘risida umuman gapir-
maslik kerak, – deydi u zarda bilan.
– To‘g‘ri, baribir hech nima o‘zgarmaydi, – uni
quvvatlaydi Kat.
Dard ustiga chipqon, deganlaridek, bergan
hamma yangi kiyimlarini qaytarib olishadi, yana
eski tos – eski hammom. Bizni faqat ko‘rik uchun
yasantirishgan ekan.
* * *
Bizni Rossiyaga emas, oldingi marraga jo‘nati-
shadi. Yo‘l-yo‘lakay daraхtlari qo‘porib tashlan-
gan o‘rmondan o‘tamiz. Har qadamda katta-katta
o‘ralar.
– Dahshat-ku! – deyman Katga.
– Minomyotlar, – javob beradi u daraхtlarga
ishora qilib.
Shoхlarda murdalar osilib yotibdi. Daraхt bilan
bitta shoх orasiga bir askar qisilib qolgan. Qip-
yalang‘och. Boshidagi temir qalpoqdan boshqa
179
G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
hech narsa yo‘q. Teparoqda yarim askar o‘tiribdi,
tananing tepa qismi bor, хolos.
– Nima bo‘lgan o‘zi? – so‘rayman men.
– Kiyimi ichidan otilib ketgan, – deydi Tyaden.
Kat tushuntiradi:
– Хudo ko‘rsatmasin! Oldin ham bunaqa man-
zarani ko‘rganman. Mina tekkanda odam rostdan
ham kiyimidan chiqib ketadi. Portlash to‘lqini-
ning kuchi ana shunaqa.
U yoq-bu yog‘imga alanglayman. Ha, shunaqa.
Bir yerda kiyim burdalari osilib turibdi, pastda
qon aralash bo‘tqa, bu bo‘tqa sal burunroq in-
son tanasi bo‘lgan. Ana, yana boshqasi. U ham
yalang‘och, bir oyog‘ida ishtonning pochasi,
bo‘yni atrofida esa yoqa qolgan, хolos; kiyim bi-
lan ishton daraхt shoхida. Ikkala qo‘li ham yo‘q,
go‘yo birov burab chiqarib olganday. Qo‘lning bit-
tasini yigirma qadam naridan topaman.
Murda yer bag‘irlab yotibdi. Ikkala qo‘lning
uzilgan joyida qon qotib qolgan. Oyog‘i ostidagi
yaproqlar ezilgan, rosa tipirchilagan shekilli.
– Yomon qiynalibdi-da, Kat, – deyman men.
– Qoringa snaryad parchasi kirganda ham
yengil bo‘lmaydi, – javob beradi u.
Bu voqea yaqindagina yuz bergan chamasi,
ko‘p joyda qon halqoblari qotib ulgurmagan. Tez-
roq ketish kerak bu yerdan. Biz tibbiyot punktiga
хabar yetkazamiz. O‘zlari shug‘ullanishsin. Har
kim o‘z ishini qilishi kerak.
* * *
Dushmanning mudofaa istehkomlarini
aniqlash uchun razvedkachilar yuborishimiz
kerak. Ta’tildan keyin o‘rtoqlarim oldida o‘zim-
ni noqulay sezib yurganligim sababli meni ham
180
Erix Mariya Remark
jo‘natishlarini so‘rayman. Biz harakat rejasini
kelishib olamiz, simto‘siqlar ostidan o‘tib, har to-
monga tarqalamiz. Men sayozroq bir o‘raga duch
kelaman, unga tappa o‘zimni tashlab, atrofni ku-
zata boshlayman.
Men turgan joyga o‘q yog‘ilib turibdi. Uncha-
lik emas-u, lekin hadeb boshni chiqazavermagan
ma’qul.
Tepamda yorituvchi raketa parashyuti ochi-
ladi. Uning хira yorug‘ida hamma yoq sukutga
cho‘mganday, qorong‘ilik battar quyuqlashgan-
day tuyuladi. Kimdir, fransuzlarning okoplari-
da negrlar bor, deganday bo‘luvdi. Shunisi cha-
toq-da. Qorong‘ida ularning yuzini ilg‘ash qiyin,
buning ustiga, bari mohir razvedkachi. Lekin
ba’zan o‘ylamay ish tutishadi. Bir gal Kat razved-
kaga borib, negrlarning ancha-munchasiga qiron
keltirgan, sababi, og‘izlarida sigareta bilan emak-
lab kelishayotgan ekan. O‘lguday kashanda-da,
ular. Kropp bilan ham shunaqa voqea bo‘lgan.
Kat ikkalasi faqat sigareta cho‘g‘ini nishonga oli-
shavergan.
Yonimda vishillab snaryad portlaydi. Uchib
kelayotganini sezmay qolibman, o‘takam yorila
yozadi. Keyin qo‘rquv butun vujudimni chulg‘ab
oladi. Bu yerda yolg‘izman, buning ustiga, zim-
ziyo tun. Ehtimol, bir juft ko‘z birorta o‘radan
meni kuzatayotgandir, tanamni tilka-pora qilib
tashlaydigan qo‘l granatasi tayyor turgandir.
O‘zimni qo‘lga olishga harakat qilaman. Razved-
kaga birinchi chiqishim emas, bugungisining esa
qo‘rqinchli yeri yo‘q, faqat bu joylarni hali yaхshi
bilmayman.
Baribir vahima bostirib kelaveradi. Har хil
o‘ylardan miyam g‘ovlab ketgan: oyimning «ehti-
Do'stlaringiz bilan baham: |
