Topɪraq qatlamɪnɪn` radioaktiv elementler menen pataslanɪwɪ ha`m biosferadag`ɪ ha’reketleniwi

Tseziy – ta`biyiy jag’dayda tseziydin` jalg`iz izotopi <sup>133</sup>Ss bar bolg’an bolip, onin` 23 i radioaktiv 123-132, 134-144 izotoplarɪ ushiraydi. Tiykarinan ol ximiyaliq ha`m radibiologiya tarawlarinda qollaniladi.
Insa’ng`a za’ha’rli ta`siri ku’shli esaplanadi, misal ushin <sup>137</sup>Ss radioktiv tu’ri menen pataslang`anda 14,8x10⁷ Bk dozada nurlanadi ha`m 3 sutkada ish ketiwi, bas awiriwi, jag’daysizlaniwi gu`zetilip, ju`rek uriwi a`stelesedi. 17 sutkada bolsa terilerdin` ko`shiwi, reflekslerdin` to’menlesiwi, leykotsitlerdin` kemeyiwi gu’zetiledi.
Strontsiy - ta`biyiy jag’dayda strontsiydin` bir qatar izotoplari: ⁸⁴Sr (0,56%),⁸⁶Sr (9,86%), ⁸⁷ Sr(7,02%), ⁸⁸Sr(82,56%) ha`m 77-83, 85, 89-99 izotoplarɪ da ushiraydi. Tiykarinan atom protsesslerinde qollaniladi, onsha ken’ bolmag’an protsessler meditsinada ko’z ha`m teri keselliklerin dawalawda da paydalaniladi. Insa’n ziyanlang`anda su`yek ha`m skelet du`zilisine ta`sir qilip, mortlasadi ha`m siniwshan` bolip qaladi.