Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

Siydik chiqarish kanali
Siydik chiqarish kanali (uretra), urethra uch qismga bo‘linadi: prostata qismi
(pars prostatica), pardali qismi (pars membranacea) va g‘orsimon qismi ( pars
cavernosa). G‘orsimon qismida esa, o‘z navbatida, so‘g‘on qismi (pars bulbosa)
farqlanib, bu qism so‘g‘onning joylashgan o‘rniga to‘g‘ri keladi (220-rasm). Pros-
tata qismining uzunligi 3-4 sm, pardali qisminiki – 1,5 sm, g‘ovaksimon qisminiki
esa 14-15 sm atrofida bo‘ladi. Uretraning prostata qismiga (sinus prostaticus - ga)
prostata bezining chiqaruv yo‘llari ochiladi. Urug‘ bo‘rtiqchasida utriculus prosta-
ticusga olib boruvchi toq teshik va undan tashqari urug‘ otuvchi yo‘llarga ochiluv-
chi juft teshikchalar bo‘ladi. So‘g‘on qismiga bulbouretral bezlarning yo‘llari ochiladi.
Uretraning diametri bir xil emas, balki uning toraygan va kengaygan joylari
farqlanadi. Eng tor joyi pardali qismi bo‘lib, yana ikkita toraygan joy uretraning
boshlanish va kanalning tugash joyi, ya’ni tashqi teshigi sohasida bo‘ladi. Ken-
gaygan joyi ham uchta bo‘lib: 1) kanalning tugash qismida, tashqi teshikdan
orqadagi fossa navicularis joylashgan qismida; 2) so‘g‘on qismida; 3) prostata
qismida. Uretra kengayuvchi bo‘lib, unga (tashqi teshigidan tashqari) diametri 10
mm gacha bo‘lgan asboblar (kateter, buj) ni bemalol kiritish mumkin. Uretra ikki-
ta: qov osti (pardali qismining g‘ovaksimon qismiga o‘tish joyi) egriliklarini ho-
sil qiladi. Agar olat qorin devoriga yaqinlashtirilsa, qov oldi egriligi yo‘qolib,
metall kateter va boshqa asboblarni uretraga kiritish imkoni paydo bo‘ladi.
Tos chanog‘i halqasi suyaklari simfizga yaqinroq singanda uretraning sim-
fiz ostidan o‘tish qismi jarohatlanishi mumkin. Uretraning bu qismi yorg‘oq ildizi
orqasida joylashganligi uchun yorilgan qismi va g‘ovaksimon tanadan oqqan qon
yorg‘oqqa to‘planishi mumkin.