Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган

Европа тикланиш ва 
тараққиёт банки (ЕТТБ)
тузилди. 
Шуни таъкидлаш лозимки, жаҳон иқтисодий муносабатларини халқаро 
тартибга солиш тизимида доимий ўзгаришлар рўй бериб туради. 
80-йилларда иқтисодий, ижтимоий, сиёсий сабаблар тақозо қилган дунё 
сиёсий вазиятдаги ўзгаришлар, жаҳон хўжалик алоқалари тизимини кўп 
томонлама тартибга солиш шакллари эволюциясига олиб келди. Булар ичида 
собиқ социалистик мамлакатларда вазиятнинг ўзгариши, ташқи фаолиятида 

---

528 
мустақил субъектларни ташкил қилувчи давлатлар сонининг кескин 
кўпайиши ҳамда дунё мамлакатлари ичида рўй берадиган ўзгаришлар муҳим 
ўрин тутади. 
80-йилларнинг ўрталарида дунёда АҚШ, Ғарбий Европа ва Япониядан 
иборат анча қудратли рақобатлашув марказ вужудга келдики, бу ҳам жаҳон 
иқтисодий муносабатларини тартибга солишга ўз таъсирини кўрсатади.
Жаҳон хўжалик алоқаларини тартибга солишга халқаро ташкилотлар 
аъзолар таркибидаги ўзгаришларнинг ҳам таъсири бўлди. ХВФ, ХТРБ, ТСБК 
(ХСТ)га Осиё, Африка, Лотин Америкасидаги озод бўлган мамлакатлар ва 
кейин қатор собиқ социалистик мамлакатлар фаол кира бордики, бу ҳам 
жаҳон хўжалиги алоқаларини тартибга солишда маълум ўзгаришларга олиб 
келади. 
Европа Иттифоқи (ЕИ) доирасида ягона бозорни бунёд этишга ҳаракат 
туфайли ягона умумевропа фуқаролиги, иқтисодий, валюта ва сиёсий 
иттифоқ таъсис этилади. Бу Иттифоқнинг Шартномада белгиланган 
вазифаларини бажариш учун бир қатор Европа муассасалари тузилди. 
Европа 
Иттифоқининг 
ижроия 
органи 
Европа 
ҳамжамияти 
Комиссияси (ЕҲК)
дир. Унинг аъзоларини миллий ҳукуматлар тайинлайди, 
лекин улар ўз фаолиятларида мутлақо мустақилдир. 
Иттифоқнинг қарорлар қабул қилиш органи Вазирлар Кенгаши 
ҳисобланади. Унинг таркибида ички ишлар, молия, таъминот, қишлоқ 
хўжалиги каби Вазирлар Кенгаши мавжуд бўлади. 
Европа ҳамжамияти Комиссияси фаолиятини назорат қилиш, ҳамжамият 
бюджети ва қонунларини маъқуллаш ҳамда уларга ўзгартириш киритиш 
ҳуқуқи 
Европаламент
зиммасига юклатилади. 
Европа Иттифоқида 1999 йилдан бошлаб ягона пул-кредит сиёсати 
ўтказила бошланди. Шу муносабат билан ягона валюта – ЭКЮ, 2004 йилдан 
бошлаб Евро жорий этилди ва янги муассаса –