To'liq rasmiy nomlanishi: O'zbekiston Respublikasi aksiyadorlik tijorat Xalq banki

6-rasm. Bank marketing xizmatlari ⁷

Bank marketingini mohiyatini ochishda, bank xizmatlarini ishlab chiqish va uni amaliyotga tatbiq etishda biz quyidagi tamoyillarni o‘rgandik:

- tijorat banklarining mijozlar bazasini shakllantirishda maqsadli yondashuv tamoyili. Ushbu tamoyilning asosiy maqsadi banklar bank xizmatlari bozorida mijozlarning tarkibini, ularning talablarini chuqur hamda har tomonlama o‘rgangan holda ushbu bank xizmatlari bozorida faoliyat yuritishning asosiy maqsadini belgilab olish xisoblanadi.
- tijorat bankining har bir mijozga modellashtirilgan tartibdagi yondashuv tamoyili.
- tijorat banki tomonidan yaratilgan yangi bank xizmat turlarini innovatsion xususiyatga egaligi. Ushbu tamoyil tijorat banklari tomonidan bank xizmatlari bozorida raqobatbardosh bo‘lishini hamda zamonaviy texnologiyalardan keng foydalanishlikni talab etadi.
- bank xizmatlarini maqsadli bozorini tanlashga strategik yondashuv. Ushbu tamoyil tijorat banki tomonidan bank xizmatlari bozorining segmentlarini to‘g‘ri tanlashni va ushbu faoliyatni yuritishda bank xizmatlari sifatini oshirish, imkoniyat darajasida ularning tannarxini tushirish orqali ushbu bozorda o‘z mavqeini saqlab qolish hamda oshirishni talab etadi.
Bankda muvaffaqiyatli qo‘llanilayotgan marketing tizimi quyidagi asosiy elementlarni o‘z ichiga oladi: mahsulot (xizmat), sotish, bozor, narx, raqobatchilar. Kommunikatsion strategiyani ishlab chiqish tijorat banklari tomonidan olib boriladigan operatsiyalariga asoslanadi. Har qanday bozor singari bank xizmatlari bozorining bajaradigan funksiyalari mavjud va ular quyidagilardan iborat;
- umumbozor vazifalar, ya‘ni barcha bozorlar bajaradigan vazifalar;
- maxsus vazifalar, ya‘ni har bir bozorgina bajaradigan o‘ziga xos xususiyatga ega vazifalar.
Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda tijorat banklari va ularning mijozlari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarda ma‘lumotlarning quyidagi uch manbalaridan foydalaniladi:
- tijorat banklarida marketing boshqarmasi kadrlari ixtiyoridan bankning barcha mijozlarning yoshi, jinsi, malakasi va boshqa tasnifdagi makroma‘lumotlar. Bunday makroma‘lumotlar marketing boshqarmasi tomonidan tijorat bankining mavjud aktivlar va passivlar portfelini tahlil etishda va shu tahlil asosida yangi bank xizmatlarini ishlab chiqishda foydalaniladi;
- tijorat banklarida maslahatchilar tomonidan mijozning xulq - atvori, odatlari va boshqa xususiyatlari to‘g‘risidagi foydalanadigan mikroma‘lumotlar. Ushbu mikroma‘lumotlarning barchasi komp‘yutyerda jamlanadi va har bir mijoz bilan shaxsiy munosabat o‘rnatishda foydalaniladi;
- yuqoridagi makroma‘lumotlar va mikroma‘lumotlar orasida yig‘iladigan ma‘lumotlar. Ushbu ma‘lumotlardan har bir mijozning alohida olingan xususiyatlari asosida segmentlashtirishni amalga oshirishda foydalaniladi.