Termooptik kommutatorlar. • Ularning ishlashi sindirish ko'rsatkichining harorat ta’sirida o‘zgarishi hodisasiga asoslangan.
Yarimo'tkazgichli optik kuchaytirgichlar asosidagi optoelektron kommutatorlar. Kommutatsiya mexanizmini boshqaruvchi sifatida siljish kuchlanishidan foydalaniladi. Siljish kuchlanishi kichik boiganda kirish signali kuchaytirgich tomonidan yutiladi — «uzilgan» holati yuzaga keladi. Kuchlanish ortganda signalning normal kuchayishi tiklanadi — «ulangan» holati yuzaga keladi. 6. Integral aktiv to iq in elitkich kommutatorlar. Bunday komm utator uning uchun tanlab olingan topologik sxemasiga mos keluvchi kommutatorning yagona bo‘g‘iniga tizim ning ayrim elementlarini bogiovchi, yarimo‘tkazgichli optik kuchaytirgichlar va optik to iq in elitkich qurilmalardan tashkil topgan optoelektron integral sxemadan iborat
7. Ko‘p qatlamli yorugiik elituvchi suyuq kristall matritsali kommutatorlar. Mazkur turdagi kommutatorlar suyuq kristallarning qo‘yilgan boshqaruvchi kuchlanishning ta'sirida shaffof (yorugiik o‘tkazuvchi) yoki noshoffof boiish qobilyatidan foydalanadi. 8. Mikroko‘zgular massivi asosidagi kommutator mikroko‘zgular massivi (matritsasi)ni boshqaruvchi mikroelektromexanik tizim (MEMS) dan iborat boiib, uning diametrlari millimetrdan kamdir. Har bir mikroko‘zgu mustaqil harakatlanadi, bu m aium bir qayd qilingan burchakka buriluvchi va qaytgan nurni chiqish portiga kommutatsiyalovchi aylanuvchi yassi ko‘zgudir [5]. 2 D sistemalarda matrisa bitta (kvadrat), ko‘zgular matritsa tekisligida yotadi. 3 D MEMS kommutatorlari 2 D ga nisbatan ancha o'zgaruvchan va mashtablanuvchan boiadi va ko‘p miqdordagi kommutatsiyalanuvchi nurlami ta’minlaydi, biroq ular ancha murakkab. Optoelektron kros-konnektorlarga nisbatan MEMS 3 D optik kommutatorlar 30 marta kam hajmni egallaydi va taxminan 100 marta kam energiya iste’mol qiladi. Biroq qurilmalaming bu turi kamchiliklarga ham ega, birinchi navbatda — tez ishlashi past va vibratsiyalarga sezgir
Katta olchamli optik kommutatorlarning tuzilishi Katta o'lchamdagi kommutatorlarni qurishda 2x2 yoki 1x2/ 2x1 tayanch perekluchatellarini kiskodlashning turli xil texnologiyalaridan foydalaniladi. Katta kommutatorlarni o’z- aro komutatsiyalanuvchi aloqa tarmoq (KA.T) bilan bog£langan kirish va chiqish portlarining tartibli to'plam lari ko‘rinishida ifodalash mumkin. Agar qarab chiqilayotgan kommutatorlar paketlarning emas, balki zanjirlarning kommutatsiyasini amalga oshirayotgan bo‘lsa, u holda KAT markazlashgan boshqarish tizimi orqali boshqariladi (1-rasm). Agar ular paketlar yoki virtual konteynerlar kommutatsiyasi amalga oshirilayotgan bo‘lsa, u holda boshqarish sxema taqsimlagan bo‘lishi va qo‘shimcha ravishda kirishida va chiqishida buferlarning har xil turlari, ichki blokirovkalarni bartaraf qilish uchun navbatlarni tashkil etish sxemalari foydalanilishi mumkin.