To’g’ri o’qli sterjenning egilishi. Balka ko‘ndalang kesimlarida ichki zo‘riqish faktorlari: ko‘ndalang kuchlar va eguvchi momentlar. Reja

To’g’ri o’qli sterjenning egilishi. To’g’ri o’qli sterjenning egilishi. Balka ko‘ndalang kesimlarida ichki zo‘riqish faktorlari: ko‘ndalang kuchlar va eguvchi momentlar.
Reja:
1.1. Bruslarni egilishga hisoblash.
1.2. Balkalarning turlari.
1.3.Balkaning tayanch reaksiyalarini aniqlash.
1.4.Egilishdagi ichki kuch faktorlari omillari (IKF) va ularni aniqlash.
1.5. Ko‘ndalang kuch va eguvchi moment epyuralarini qurish tartibi.
1.1. Bruslarni egilishga hisoblash
Bruslar bo‘ylama simmetriya tekisligida yotgan tashqi yuklar ta’siridan deformatsiyalanib, ularning tolachalari chiziqli holatdan egri chiziq holatiga o‘tadi. Brusning bunday deformatsiyasi tekis egilish deyiladi. Bu egilishga qarshilik ko‘rsatuvchi bruslar balka deb ataladi. Tekis egilishdagi balkalarning har bir ko‘ndalang kesimlarida hosil bo‘ladigan ichki zo‘riqish kuchlari (ko‘ndalang kuch va eguvchi moment), hamda ularning deformatsiyalarini (kesimning og‘ish burchagi va salqiligi) aniqlash talab qilinadi. Bu miqdorlarni aniqlash balkalarni hisoblash masalasiga kiradi.
Tayanch turlari va ularning kinematik hamda statik xarakteristikasi. Reaksiya kuchlari.
Balkalar uchun uch turdagi tayanchlar ishlatiladi. Ular balkalarni hisoblashda sxematik ravishda ko‘rsatiladi.
1. Silindrik sharnirli qo‘zg‘aluvchi tayanch (1 a va b-rasm). Bunday tayanch balkaning bog‘langan faqat vertikal ko‘chishiga qarshilik ko‘rsatadi va shu yo‘nalish bo‘yicha yakka reaksiya kuchi hosil bo‘ladi.
2. Silindrik sharnirli qo‘zg‘almas tayanch (1 v va g-rasm). Bunday tayanch balkaning bog‘langan kesimi gorizontal va vertikal yo‘nalish bo‘yicha ko‘chishga qarshilik ko‘rsatadi. SHarnirli qo‘zg‘almas tayanchda reaksiya kuchi hamma vaqt vertikal va gorizontal tuzuvchilarga ajratilib, miqdori aniqlanadi.
3. Qistirib mahkamlangan tayanch (1 d va e-rasm). Bunday tayanch bilan mahkamlangan balkaning uchi chiziqli va burchakli ko‘chishlardan cheklangan bo‘ladi. SHu sababli qistirib mahkamlangan tayanchda doimo uch xil reaksiya kuchi hosil bo‘ladi, ya’ni reaksiya kuchining vertikal, gorizontal tuzuvchilari bilan reaktiv moment.