Тоғ жинсларини ҳосил қилувчи асосий минералларни намунада ўрганиш ва тавсифини ёзиш



Download 4,32 Mb.
bet2/2
Sana31.10.2022
Hajmi4,32 Mb.
#858677
1   2
Bog'liq
1.Амалий иш Минерdocx

Фосфорит

Апатит

Фосфатлар гуруҳи

Лабрадор

Монтмо роллонит

Альбит

Орток лаз

Дала шпати

Мусковит

Тальк

Сохта муғуз

Топаз

Олвин



Табиатда кўп тарқалган минералларнинг таърифи




Минерал нинг номи

Кимёвий таркиби (формуласи

Ранги, ялтироклиги, шаффоф лиги

Каттиклиги, зичлиги

Зичлиги
г/см3

Ишлатилиши

Соф элементлар


1

Мис

Cu


Оч пушти, кизил, жигар ранг Металлдек, шаффоф эмас

2,5-3

8,5-8,9

Электротехникада, машинасозликда қотишмалар (бронза, латунь, мельхиор) олинади.

2

Кумуш

Ag

Оч кумуш ранг сиртида кул ранг .ёки корамтир доглари бор
Металлдек, шаффоф эмас.

2,5-3

10-11

Мис-кумуш қотишмасидан идишлар тангалар ясалади, химия соноатида ишлатилади.

3



Олтин

Аu

Сариқ тилла рангдан оч кумуш ранггача
Металлек.
Шаффоф эмас.

2,5-3

19,3

Қиммтбаҳо металл танга ва заргарлик буюмлари тайёрланади. Физик ва химиявий асбоблар металларга тилла юритишда, тиш куйишда, валюталар ишлаб чиқаришда қўлланилади.

4

Поликсен
(плотина)

Pt

Оч кумуш рангдан кулранггача
Металлдек.



4-4,5

15-19

Кимматбахо метал, лабораторияда, техникада,тиш куйишда ва заргарликда кулланилади.

5

Олмос

С

Рангсиз, ок, оч хаво ранг, яшил, сарғиш
Ялтирок шаффоф, ҳар хил спекторда нур таратади.

Хаки кий каттиклиги корунддан 150 марта ортик

3,25

Заргарликда, бурғилаш, металл киркиш ва жило бериш сохаларида ишлатилади.

6

Графит

С

Кормтир,кулранг.
Металлдек, хира, шаффоф эмас



1-2

2,2

Металл куядиган тигеллар ясашда, машиналарни мойлашда (.ёғ билан бирга ) электродлар, калам ишлаб чикариш саноатида ишлатилади

7

Олтин гугурт

S

Кулранг сарик, ола-була ва қорамтир, кўпинча олтин каби сариқ
Ёғлангандек, шаффоф, хира



1-2

2,05-2,08

Қоғоз,резина,гугурт ва бошкалар ишлаб чикаришда. Кишлок хужалигида заракунандаларга карши курашда, буёк ишлаб чикаришда ишлатилади.

Сульфидлар

8

Пирит (олтин
гугурт колчедони)

FeS

Само ранг,тилла ранг
Металдек ялтирок,

6-6,5



4,9-5,2

Сульфат кислотаси олиш учун хом ашё

9


Халькопирит (мис колчедони

Cu FeS2

Хира сарик-кизгиш тилла ранг, ҳар хил товланади
Металдек хира



3,5-4



4,1-4,3

Мис олинадиган энг мухим минерал

10

Галенит

PвS

қўргошинсимон, кул ранг
Металдек



2-3



7,5-7,6

Кургошин олиш учун асосий хом ашё

11

Киноварь (симоб сульфиди)

HgS

Қорамтир кизил
Кристаллари олмосдек ялтирок, майда доналари хира корамтир кизил

2-2,5



8

Симобнинг энг мухим маъдани кимматбахо табиий буёк хисобланади

12

Сфалерит

ZnS

Сариқ, қўнғир ёки қора

3,5-4

3,9-4,1

Рух кам учрайдиган элементларни олиш учун асосий хом ашё ҳисобланади.

13

Марказит

FeS2

Сарик жинссимон металдек ялтироқ

5,6

4,6-4,9

Сульфат кислотаси олиш учун хом ашё

14

Антимоний (стибнит)

2S3

кулрангдан қора ранггача
Металдек ялтирок, хира

2-2,5



4,5-4,6

Сурманинг энг мухим маъдани

Галоидли бирикма

15

Флюорит

CaF2

Яшил, хаворанг, бинафшаранг, сарик, ок, хар хил рангда товланади,
Шишадек ялтирок, шаффоф.

4

3,18

Металлургияда фторидли препаратлар ишлаб чикаришда кулланилади.

16

Галит (ош тузи)


NaCl

Ок, кулранг, хаво ранг ва бошка тусларда ҳам учрайди.
Шишадек шаффоф ва ялтираб нур таратади.

2-2,5

2

Озик-овкат махсулотлари, ва кимё саноатида ишлатилади.

17

Сильвин

КСl

Ок, кизил, пушти ранг шишадек

2

2-2,5

Химия саноати ва сунъий угит ишлаб чикариш учун хом ашё

Оксидлар

18

Корунд

A2 O2

Ҳаворанг, кизил, кунгир қизил, металлдек хира

8

4

Абразив материал, корунд, ёкут, сапфир (кимматбахо тош)

19

Кварц

Si O2

Рангсиз, оч пушти, ок, кора, шишадек ялтирок, ярим шаффоф.

7

2-6,5

Айрим шафоф хиллари заргарликда, радиотехникада кулланилади. Шафоф эмаслари металсозлик шишасозликда ишлатилади.

20

Халцедон

SiO2

Оч кул ранг ёки мумсимон.
Хира ёгдек, ингичка катламлардек шаффоф.

6-7

2,5-2,6

Шаффоф турлари заргарликда, массив турлари металлургияда, чинни ва ойна саноатида ишлатилади.

21

Кремень

SiO2

Ок рангдор, сарик, кизгиш ранггача ва кора, ялтироклиги бузсимон. Шаффоф эмас

6-7

2,5-2,6

Заргарликда, радиотехникада кулланилади. металсозлик шишасозликда ишлатилади.

22

Гематит

Fl2O3

Кизгиш кунгир рангдан то кора ранггача, металсимон шаффоф эмас.

5,5

5

Темир рудаси

23

Магнетит

FeFe2O4

Кул ранг, металлдек

5,5-6

4,9-5,2

Темир маъдани

24

Хромит

FeCrO4

Кул ранг,
муталлга ухшаш

5,5

4,5-4.8

Хром олиш учун энг мухим маъдан.

25

Лимонит

Fe2O2nH2O

Cарик, кора-кунгир хира

4,5

3,6-4

Темир олиш учун маъдан хар хил буёклар учун асосий хом ашё

26

Опал

SiO2nH2O

Ок, сарик, кулранг айрим вактларда камалакка ухшаб товланади, хира шишасимон

5,5-6,5

3,6-4

Қамматбаҳо тош.

Сульфатлар

27

Гипс

CaSO42H2O

Ок, сарик, пушти, кизил
Шишадек ва сарафдек товланади шаффоф, нурни яхши утказади

2

2,3

Курилишда, цемент, когоз ишлаб чикаришда, медицина, кишлок хужалигида, хайкалтарошликда фойдаланилади

28

Ангидрит

СаSO4

Окиш, хаво ранг, айрим холларда жуда хам оч рангсиз
Шиша ва садафдек товланади, шаффоф

3-3,5

3,0

Курилиш материаллари цемент ва пардозлаш тошлари тайёрланади.

29

Мираби -лит

Na2SO4H2O

Ок ранг баъзида
Шишадек

1,5-2

1,5

Шиша ва кимё саноатида медицинада,краска тайёрлашда ишлатилади



30

Барит

ВаSO4

Рангсиз, оқ кизил, сариқ
шишадек

3-3,5

4,3-4,7

Химия ва когоз саноатида, барий препарати олиш учун ишлатилади.

Корбанатлар

31

Кальцит (исландский шпат)

СаСО3



Оқ ёки рангсиз ва бошқа рангда ҳам бўлади.
Шишадек ялтироқ шаффоф ёки баъзан нур ўтказади

3

2.7

Курилишда химия саноатида (цемент, шиша, сода олишда) металлургия саноатида, шаффоф турлари оптик асбоблар ясашда ишлатилади.

32

Магнезит

МдСО3

Ок, кул ранг, сариқ
Шишадек шаффаф эмас

-4,5

3

Ўтга чидамли ғишт, шиша саноати учун хом ашё

33

Сидерит (темир шпати)

FeСО3

Сариқ кул раннг, яшил кўнғир
Шишадек Шаффоф эмас

3,5-4,5

4

Темир рудаси учун хом ашё

34

Доломит

CaMg CН3

Оқ сариқ, кул ранг, қўнғир, қорамтир
Шишадек

3,5-4

2,9

Қурилишда металлургия, кимё, цемент ишлаб чикариш саноатида ишлатилади.

35

Малохит

СиСО3Си(ОН)2

Оч яшил, қизғиш. Ҳаво ранг. Шаффоф эмас,

3,5-4

3,9-4,1

Мис олиш, буёклар ишлаб чикариш учун заргарликда, буюмлар тайёрлашда фойдаланилади

36

Арагонит

СаСО3

Ок, сарғиш-оқиш, кул ранг



3,5-4

2,9-3

Заргарлик ишларида фойдаланилади

Фосфатлар

37

Апатит

Са(РО4)3х (Cе,F,ОН)

Рангсиз, яшил, сарик, бинафша
Шишадек айримлари ёглангандек ялтирайди

5

3,2

Суперфосфат олишда мухим маъдан, химия соноатида фосфат кислота олишда ишлатилади.

Вольфраматлар

38

Вольфрамит

(Fe, Mn)WO4

Кора, корамтир, тук кизил, жигарранг ялтирок шаффоф эмас

5

7,5

Вольфрам олиш учун энг мухим маъдун

39

Шеелит

Ca(WO4)

Рангсиз, кулранг, сарик, кунгир, кизил тусда хам учрайди. Еглангандек ва олмосдек ялтирайди, шаффоф

4,5

5,8-6,2

Вольфром металли олиш учун хом аше

Силикатлар

40

Оливин

(MgFe)2(SiO4)

Яшил-cарик, сарик. шишадек ялтироқ, шаффоф эмас.

6,5-7

3,3-4,2

Таркибида темир молекуласи кам булган олвин утга чидамли хом ашё, заргарлик ишларида фойдаланилади.

41

Топаз

Al2(FOH2) SiO4

Рангсиз, сарик, хаво ранг, пушти
Шишадек
Шаффоф эмас

8

3,5-3,6

Абразив материал, юкори сифатли утга чидамли махсулот ва заргарлик хом ашёси

42

Авгит

Ca(Mg,Fe2,Al)2,(Si AL2)O4)

Яшил, кунгир, кора
Шишадек ялтироқ, шаффоф эмас

5-6,5

3,2-3,6

Қурилишда хом ашёси сифатида ишлатилади

43

Сохта мугуз

(Ca2NfFAL2Si6O22

Яшил, кул ранг, яшил-кора шишадек, ялтироқ, шаффоф эмас

5,6-:6

3-3,5

Қурилишда хом ашёси сифатида ишлатилади

44

Тальк

Мg2(ОН)2 Si11O10

Окиш, яшил, ок, сарғиш яшил, кул ранг
Ёглангандек ёки садафдек ялтирайди

1

2,8

Майдаланган холда когоз, тўқимачилик,резина, парфюмерия, кондитер ва бошка саноатларда ишлатилади.

45

Мусковит

К,ALFeMg2ALSi2O10(OH,F)2

Кумушдек сарик, жигар ранг, кул ранг баъзида рангсиз
Шишадек шаффоф, садафдек товланади

2-3

2,7-3,2

Изолятор, утга чидамли модда сифатида ишлатилади.

46

Глауконит

К(Fe3 Fe2K, Mg)2 (OH)2 ASi2O10nH2O

Яшил, тук хаво ранг,сарик
хира, шишасимон

2-3

2,2-2,8

Калийли угит ишлаб чикраишда, сувни юмшатишда, буеклар олишда ишлатилади.

47

Серпантин

Mg4Si4O10OH2

Окиш, яшил, хаво ранг, тук яшилдан хаво ранггача товланади.
Шишадек, еглангандек ва шойидек ялтирайди.

2,5-3,5

2,6-2,7

Кимё саноатида бирикмаларни олишда иссиклик изоляцион материал ишлаб чикаришда ишлатилади.

48

Каолинит

A4 OH)8 Si4O10)

Ок, кул ранг, аралашма холида булса ранги хар хил булади.
Хира

1-2,5

2,7-2,8

Курилишда, керамика, когоз, электроизоляторлар саноатида ишлатилади.

49

Лабрадор

(Na,Ca)[AlSi3O8]

Кул ранг, корамтир
Шишадек

6-6,5

2,6

Чиройли товланганлиги учун курилиш, безаш ишларида кимматли хом ашё

50

Дала шпати

(K, Na) [(AlSiO2)O5]

Окиш, кул ранг, пушти, кизил , яшил
Шишасимон шаффоф эмас

6

2,5-2,6

Керамика ва шишасозлик саноатида, заргарликда ишлатилади

51

Нефелин

Na[AlSiO4]

Кул ранг, пушти, сарик, кунгир
Шишадек

5-6

2,6

Ойнасозлик, чиннисозлик, саноатида ишлатилади Алюминий олиш учун асосий маъдан

52

Сохта мугуз

(Ca2NaFAl2 Si2O22

Яшил, кул ранг, кукиш кора
Шишадек шаффоф

5,6-6

3-3,5

Амалий ахамиятга эга эмас

53

Берилл

Bl3Al2Si6O18

Кукиш, ок сарик, хаво ранг
Шишшадек шаффоф

7,5-8

2,6-2,9

Киммтбахо тош сифатида заргарликда ва медицинада ишлатилади.

54

Асбест

Mg6[Si4O10][OH]8

Яшилсимон сарик, ок, кордек ок
Ипакдек

2-3

2,36-2,6

Курилиш материаллари сифатида асбоцемент, труба, қозон

55

Лазурит

Ca2Na6[AlSiO] [SO4]S2

Сиёх ранг, гоҳида ҳаво ранг, кўкимтир кул ранг
Шаффоф ёки нур указмайди.

5,5

2,68-3,42

Курилишда ва кимматбахо тошлар сифатида ишлатилади.

Download 4,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish