Tilshunoslik fani – til haqidagi fan Tilshunoslik fanining obyekt va predmeti

Labning ishtirokiga ko‘ra unlilar lablangan va lablanmagan bo‘ladi. Masalan, o‘zbek tilida old qator unlilar (a,e,i) lablanmagan va o‘rta qator unlilar (o,o;u) lablangan, rus tilida esa old va o‘rta qator unlilar (e,i;a,q) lablanmagan, orqa qator unlilar (o, u) lablangandir.

Akustika tomonidan unlilar cho‘ziq va qisqa unlilarga bo‘linadi. Bu jihatdan ingliz tili xarakterlidir: unda cho‘ziq va qisqa unlilar farqlanadi. Masalan, o‘tirmoq ma’nosidagi sit so‘zidagi (i) tovushi qisqa, joy ma’nosidagi seat (si:t) so‘zidagi (i:) tovush cho‘ziqdir.Shuningdek, unlilar monoftong va diftonglarga bo‘linadi. Masalan, ingliz tilidagi vaqt ma’nosini bildiradigan time (taim) so‘zidagi (ai) tovushi diftongdir. Qirg‘iz tilidagi too so‘zida ham diftong mavjud.