Tili va adabiyoti universiteti



Download 6,85 Mb.
Pdf ko'rish
bet393/464
Sana05.06.2022
Hajmi6,85 Mb.
#639528
1   ...   389   390   391   392   393   394   395   396   ...   464
Bog'liq
ANJUMANMATERIALLARI.19.11.2020

 
Key words
:
 
metaphor, lexeme, figurative expression, adjective, 
 
polysemy. 
 
She’riyatni, umuman, badiiyatni metaforalarsiz tasavvur etish qiyin. Antik davrlardan 
buyon metafora keng tushuncha va ulkan vazifalarni bajarib kelgan. Bugungi davrga kelib oddiy 
badiiy tasvir vositasi darajasiga tushib qoldi. Metafora – ham tilshunoslik, ham 
adabiyotshunoslik sohalarida birdek xizmat qiluvchi faol tasviriy vositadir. Nasriy va she’riy 
matnlarda metaforaning voqelanishiga doir bir qator ilmiy izlanishlar olib borilgan. Oʻzbek 
adabiyotidagi koʻplab ijodkorlarning metafora hosil qilish mahorati tadqiq qilingan.
XX asr oʻzbek adabiyotining yorqin vakili – Shavkat Rahmon oʻzining boshqa shoir va 
yozuvchilarga oʻxshmagan ifoda usuliga ega. Uning she’rlarida tasvir va ta’sir noana’naviydir. 
Mazkur oʻziga xoslik, jozibadorlik, quymalik nima bilan bogʻliq ekanligi, shoirning metaforadan 
foydalanish mahorati, yangi badiiy tasvir vositalarini hosil qilish, leksik-grammatik vositalardan 
foydalanish usullari, Sh.Rahmon she’riyatining originalligini ta’minlashda metafora va uning 
turlarining hissasini oʻrganish dolzarb mavzu hisoblanadi. She’r – qiyoslash oʻxshatishlar 
hosilasi oʻlaroq metaforasiz jozibali boʻlmaydi. Olimlar tomonidan bu hodisa, chuqur va 
atroflicha oʻrganilgan. Biroq, har bir ijodkor metaforadan oʻziga xos tarzda foydalanadi. Mazkur 
hodisa jahon tilshunos va adabiyotshunoslari tomonidan turli kontekstlarda, asosan, prozaik 


472 
asarlar misolida oʻrganilgan [Bиноградов, 1980: 226], badiiy tasvir vositalari lingvostilistik 
[Боймирзаева, 2004: 7], lingvopoetik [Маҳмудов, 1987: № 4] nuqtai nazardan atroflicha 
tadqiqi qilingan. Ammo Shavkat Rahmon she’riyati misolida metaforani hosil qiluvchi leksik-
grammatik vositalarning oʻziga xos xususiyatlari alohida tadqiq etilmagan. Metaforaning 
zamonaviy oʻzbek she’riyatidagi oʻziga xos xususiyatlarini ifodalovchi grammatik birliklar 
maxsus oʻrganilmagan. 
Shavkat Rahmon she’riyatida sifat, fe`l soʻz turkumiga doir soʻzlarga qaraganda metafora 
hosil qilishda ot soʻz turkumi kammahsul
hisoblanadi. Shunday boʻlsa-da, bu borada shoirning 
metafora yaratish mahorati, mavjudlaridan foydalanish uslubi ba’zan boshqalarnikidan ancha 
farq qiladi: 
// 

Download 6,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   389   390   391   392   393   394   395   396   ...   464




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish