Tili va adabiyoti universiteti

ol, qoʻy, qol 
kabilar yetakchi fe’l bilan birikkanda oʻz ma’nosini yoʻqotadi va 
asosiy fe’l ma’nosi bilan uygʻunlashib ketadi. Xuddi shu analogiyani ingliz tilida ham 
kuzatishimiz mumkin, ya’ni predlog fe’l ma’nosini aniqlashtirishga, uning ma’nosiga 
qoʻshimcha tarz ma’nosini yuklashga xizmat qiladi. Masalan: 
1. By chance, I 
look up
 and that's 
when I see my reflection in the mirror above the hearth. (Susan Swan, “The Haunted”) – 
Toʻsatdan kamin tepasidagi oynaga 
qarab olib
unda oʻz aksimni koʻraman. (Syuzan Sven, 
“Muqarrar”); 2. I 
read through
 them and I laugh at myself, thinking of how I slaved over them, 
writing and rewriting to get them just right. (Matthew Blumenthal “Drownproofing”) – Ularni 
oʻqib chiqdim
va har bir soʻz ustida qayta-qayta ishlab, ularga manzur boʻlish uchun quldek 
mehnat qilganimni anglab beixtiyor oʻz ustimdan kuldim. (Metyu Blyumental,“Jonsiz 
mulohaza”); 3. I saw Hamp's wife 
pick up
 a little girl and heft her on her hip. (“The Wild Side 
of Life” James Lee Burke) – Xampning rafiqasi kichkina qizchani belidan 
koʻtarib olganini 
koʻrdim. (“Hayotning yirtqich tomoni” Jeyms Li Bryuk); 4. Phyllis 
spoke up 
as if she could 
barely wait for Rachel to finish. (Sanderia Faye, “Repass Cooks”) – Fillis goʻyoki Reychelning 
gapi tugashini arang kutib turgandek birdan 
gapirib yubordi. 
(“Qayta tayyorlash kursi 
oshpazlari”, Sanderia Faye); 5. He also 
tried out
almost every seat in a given living room.
(Caitlin Hayes, “The Living Room Store”) – Shuningdek, u oʻsha mehmonxonadagi deyarli har 
bir oʻrindiqda oʻtirib 
sinab koʻrdi
. (Seytlin Heys, “Mehmonxona ombori”) 
Odatda, “birikmalarning leksikalizatsiyasi ma’nosiga koʻra biror bir mustaqil soʻz 
ma’nosiga teng tugʻun ifodaning shakllanishiga olib keladi. Soʻzlarning grammatik birikuvi esa 
morfologizatsiyaga olib keladi, bunda soʻzlar birikishi yangi analitik shaklni yuzaga keltiradi. 
[Жирмунский, 1976:88]

ToshDO‘TAU mustaqil tadqiqotchisi, O‘zR VM huzuridagi Prezident, ijod va ixtisoslashtirilgan maktablarni 
rivojlantirish agentligi Prezident maktablari bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i, [e-mail] 

---

299 
Yuqoridagi misollarda ham predlog, ham fe’lning oʻz ma’nosi oʻzgarib, ularning 
uygʻunlashishi yangi ma’noni yuzaga keltirgan. Koʻpincha, ingliz tilida tarz ma’nosini 
ifodalovchi predloglar soni chegaralangan va tarz ma’nosi asosan