Tili va adabiyoti universiteti

–in, -im
oʻzbek adabiy tili tarixiga 
xos shakllar ekanligi e'tiborga olinsa, bu ikki tilning genetik yaqinligi yanada ravshanroq koʻzga 
tashlanadi. Shuningdek, hozirgi oʻzbek tilida -
im
shakli ishlatilishi hollarining ildizlari namoyon 
boʻladi. 
7. 
Tushum, joʻnalish va oʻrin-payt kelishiklarining belgisiz qoʻllanilishi borasida 
oʻzbek va turk tilshunoslari qarashlarida jiddiy farq sezilmaydi. 
Turk tilidagi (-
i)n
, – 
a,
-
ya
shakllari bilan oʻzbek tilidagi -
ni, -ga
qoʻshimchalarini 
tushum va joʻnalish kelishigining oʻzaro shaklan farqlanishi deb hisoblash mumkin. Biroq 
ta'kidlash lozimki, oʻzbek tili uchun -
n, -a, -ya
shakllari yot emas, oʻtmish adabiy tilimiz va 
hozirgi shevalarimizda bu qoʻshimchalar bor. 
8. 
Oʻzbek va turk tillarida kelishiklardan birining oʻrnida ikkinchisining qoʻllanishi 
ham (
ishingizga muvaffaqiyat, ishingizda muvaffaqiyat) 
uchrab turadi. Ammo bunday 

---

330 
almashinish istalgan kelishik qoʻshimchalari bilan emas, balki mazmun va vazifa jihatidan yaqin 
boʻlgan kelishiklar orasida kuzatiladi. 
Turkiy tillardagi, xususan, oʻzbek va turk tillaridagi kelishiklar tasnifi borasida
umumiylikka erishbi, kelishik shakllarining grammatik tahlilida bir xil fikrga kelish, shevalarda 
saqlanib qolgan kelishik shakllarini me'yor darajasida ommalashtirish milliy til grammatik 
taraqqiyotining muhim omillaridan biridir. 
 
Frazemalarning shevada qoʻllanishi 
The use of phrases in dialect 
 
Oʻrazova Iqbol
*
 
 
Annotation: 
In this article, some phrases used in dialect are involved in 
lingvoculturological analysis. The expansion of meaning in phrases actively used in speechis 
analyzed by the phenomena of graduonymy and the conclusion is stated.