Til ijtimoiy hodisa

Shveysariyalik olim Ferdinand de Sossyur til va nutqning bir-biriga qarama-qarshi tomonlarini isbotlagan: til – umumiy, nutq – xususiy; til – imkoniyat, nutq – voqelik, til – mohiyat, nutq – hodisadir. Olimning fikricha, nutq faollashgan, bevosita yuzaga chiqqan til sanaladi.

Til bilan nutqni qiyoslash orqali ularning quyidagi o’ziga xos xususiyatlarini ajratish mumkin:

1. Til aloqa materiali bo’lsa, nutq aloqa shakldir

2. TIlni xalq, millat yaratadi, nutqni esa har bir shaxs yaratadi

3. Tilning hayoti xalq, millatning hayotiga bog’liq holda uzoq bo’ladi, nutqning hayoti esa qisqa, xususan, og’zaki nutq so’zlangan paytdagina mavjuddir. Ammo yozma nutq nisbatan uzoq davr saqlanishi mumkin.

4. Til nisbatan turg’un, barqaror bo’lsa, nutq doim harakatda bo’lib, o’zgaruvchan hodisa hisoblanadi.

5. Tilning hajmi noaniq, nutqning hajmi esa aniq. Chunki nutq dialog (ikki kishining suhbati), monolog (yakka shaxsning nutqi), polilog (ko’pchilikning nutqi) shaklida bo’lishi mumkin.

Tilning umri uni yaratgan xalq umridek uzoq, nutq esa yakka shaxsga tegishli bo’lgani uchun umri esa, shuning uchun til – umumiy, nutq – xususiy.

NUTQIY FAOLIYAT