1. Debitorlik va kreditorlik qarzlarini auditining ahamiyati, maqsadi va vazifalari.
2. Biznes subyektlari debitorlik qarzlarining auditi va uning axborot manbalari
3. Kreditorlik qarzlari auditi va uning natijalarini rasmiylashtirish tartibi
4. Tijorat korxonalarining debitorlik va kreditorlik qarzlari auditini takomillashtirish
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
Kirish Mamlakatimizda barqaror va samarali iqtisodiyotni shakllantirish borasida amalga oshirib kelinayotgan islohotlar bugungi kunda o’zining natijalarini namoyon etmoqda. Jumladan, qisqa vaqt ichida iqtisodiyotda chuqur tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish, aholi daromadlarining o’sishini ta’minlash, samarali tashqi savdo hamda investitsiya jarayonlarini kuchaytirish, qishloq xo’jaligini isloh qilish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasini barqaror rivojlantirish, bank- moliya tizimi faoliyatini mustahkamlashda ahamiyatli yutuqlar qo’lga kiritildi.
O’zbekistonning xalqaro iqtisodiy maydondagi nufuzi va mavqei xo’jalik yurtuvchi subektlarning pul mablag’lardan oqilona foydalanishi va moliyaviy mustahkamlanishi orqali sezilarli darajada hamda muntazam oshib bormoqda. Bunda mamlakatimiz rahbari Islom Karimov tomonidan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish strategiyasining puxta ishlab chiqilganligi, iqtisodiy islohotlar maqsadi va vazifalari, amalga oshirish yo’llarining aniq va to’g’ri ko’rsatib berilganligi bosh maqsad yo’lidagi yutuq va marralarning salmoqli bo’lishiga imkon yaratdi.
Biroq, o’z o’rnida ta’kidlash lozimki, jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuv va globallashuvning ijobiy tomonlari bilan bir qatorda ma’lum ziddiyatli jihatlari ham mavjud. Jumladan, turli mamlakatlardagi iqtisodiy rivojlanishning bir tekisda bormasligi, ya’ni korxona, tashkilotlarda moliyaviy mablag’lardan unumli fodalanilmaganligi, turli faoliyatdan olingan pul mablag’larni noto’g’ri sarflanishi, xalqaro valyuta kredit munosabatlarining buxgalteriya hisobida aniq tahlil natijasida aks ettirilmaganligi dunyo mamlakatlari o’rtasida ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish jihatidan tafovutlar jahon xo’jaligining yaxlit tizim sifatida barqaror rivojlanishiga to’sqinlik qiladi. Shuningdek, mazkur jarayonlarining yana bir xususiyatli jihati - jahonning bir mamlakatida ro’y berayotgan ijtimoiy-iqtisodiy larzalarning muqarrar ravishda boshqa mamlakatlarga ham o’z ta’sirini o’tkazishi hisoblanadi. Jahon hamjamiyati bugungi kunda boshidan kechirayotgan moliyaviy inqiroz ham aynan shu ma’noda globallashuv jarayonlarining salbiy oqibati sifatida namoyon bo’ladi.
Shunga ko’ra, biz mamlakatimiz ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining joriy va istiqboldagi chora-tadbirlarini belgilashda jahon moliyaviy inqirozi oqibatlarining ta’sirini har tomonlama hisobga olishimiz, iqtisodiy rivojlanish dasturlarini ushbu jarayonlar ta’siri nuqtai-nazaridan shakllantirishimiz va ularni izchil amalga oshirishimiz taqozo etiladi. Ushbu kurs ishimizda keltirilgan jumlalarni tahlil qilish orqali shuni takidalshimiz mumkinki debitor va kreditor qarzlar auditini to’g’ri tashkil qilish va takomillashtirishga oid bo’lgan omillar bayon qilib berilgan. Shuningdek, mamlakatimizda debitor va kreditor qarzlar auditorlik hisobotini tuzish va amaliy tahlil qilish natijasida ularning moliyaviy faoliyatini yanada aniq baho berish chora tadbirlari kurs ishimizning dolzarbligini belgilab beradi. Bugungi kunda mamlakat iqtisodiy rivojlanishiga salbiy taʼsir qilayotgan va oʼz yechimini kutib turgan muammolardan biri bu debitorlik va kreditorlik qarzlari muammosidir. Debitorlik va kreditorlik qarzlari korxonalar faoliyatining doimiy yoʼldoshi hisoblanadi. Аmmo, debitorlik va kreditorlik qarzlarining meʼyoridan oshib ketishi va toʼlov muddatining oʼtib ketishi korxonalarning moliyaviy holatining yomonlashuviga, ishlab chiqarish jarayonida uzilishlarning vujudga kelishiga sabab boʼlishi mumkin. Bular nafaqat korxonalar faoliyatida salbiy oqibatlarga olib kelishi bilan bir qatorda, byudjetga daromad tushishini kamaytiradi va mamlakat makroiqtisodiy barqarorligiga ham salbiy taʼsir etadi. Shu sababli ham debitorlik va kreditorlik qarzlari muammosi davlat ahamiyatidagi masala sifatida doimo davlat nazorati ostida boʼladi. Аyniqsa, bunda muddati oʼtgan qarzlarga katta eʼtibor beriladi. Muddati oʼtgan qarzlar summasi oʼsishining oldini olish va ularni kamaytirish chora-tadbirlarini ishlab chiqish bugungi kunda har bir korxona va tashkilot rahbariyati oldidagi masalalardan biridir.
