Tibbiyot psixologiy asi

35-rasm. Avollar jinsiy a’zolarining innervatsiyasi.


227




ayollarda ham orgazm jarayoni bir xil paytda rivojlanavermaydi. Ko‘pchilik ayollarda u o'smirlikdan paydo bo‘la boshlasa, boshqalarda faqat turmushga chiqqach yoki tuqqanidan so'ng rivojlanadi. Aksariyat qizlarda orgazm (taxminan 25 %) to‘la jinsiy balog‘at yosbiga yetganda paydo bo‘ladi. Jinsiy hayotga bo‘lgan talab 25-30 yoshgacha bo‘lgan erkaklarda yuqori bo‘ladi, 30 yoshdan so‘ng esa libido biroz pasayib boradi. Aksariyat ayollarda buning aksi kuzatiladi, ya’ni libido 30 yoshdan so‘ng kuchayib boradi. Lekin 45-50 yoshga yetmasdan jinsiy mayli pasayib boradigan va butunlay yo‘qoladigan ayollar ham ko‘pchilikni tashkil qiladi. Bu ikkala bir-biriga zid holatning aniq bir statistik ko‘rsatkichi yo'q. Ba’zan erkaklar yosh ayollaming jinsiy hayotga bo'lgan fiziologik talabini ortiqcha, yoshi kattaroq ayollamikini esa past baholashadi. Chunonchi, 30 yoshgacha bo'lgan ayollaming aksariyati turmush o'rtog'ining jinsiy faol ekanini aytishsa, 30 yoshdan keyin esa ularning sustligidan shikoyat qilishadi.
16-18 yashar qizlaming jinsiy hayoti 25-30 yoshli ayollarnikidan biroz farq qiladi. Ularning ko'pchiligi uchun sevish va sevilish, xiyobonlarda sayr qilish, tez-tez uchrashib turish, o'pishib-quchoqlashish jinsiy aloqaga qaraganda afzal hisoblanadi. Jinsiy yaqinlikka, asosan, yigitlar majburlashadi, o'zaro xohish bilan turmush qurilgan bo‘lsa-da, bundan aksariyat qizlar o'zlarini haqoratlangandek sezishadi.
Birinchi nikoh kechasi bo'lib o'tgan jinsiy aloqa ayollarda har doim ham orgazm bilan tugamaydi. Orgazm turmush qurgandan bir hafta, bir oy, ba’zan yillar o'tgach kuzatila boshlanadi.
Psixogen frigidlik. Psixogen frigidlik seksual ehtiyojlami ruhiy yo'llar bilan to'xtatib yurishda ro‘y beradi. Buning sabablari turlichadir. Sevmasdan turmush qurish, turmush o‘rtog‘ining jinsiy zaifligi, oilaviy janjallar, boshqa birovni sevib qolish, farzand bo'lmasiigi, jinsiy aloqalar paytida har bir tomonning o‘z usulini taklif qilishlari kabi psixologik holatlar psixogen frigidlik rivojlanishiga olib keladi. Lekin bu buzilishlar vaqtincha bo'lib, psixologik to'siqlar olib tashlangach, o'tib ketadi.
Bu vaziyatga oid misol keltiramiz. 25 yashar qiz jismoniy tarbiya institutini tugatganch, kichik oir shaharga o'qituvchi qilib jo'natiladi. O'sha shaharga o'zi bilan birga o'qigan yigit ham ishga keladi. Qiz unga turmushga chiqishga rozilik beradi. Nikohning birinchi kechasi vino ichib mast bo'lgan kuyov awallari qizlar bilan nima ishlar qilganini, qizlar uning qobiliyatini doimo yuqori baholaganliklarini maqtanib, oqizmay- tomizmay yoriga gapirib beradi. Bu qizda unga nisbatan qattiq nafrat uyg'otadi. Turmush o'rtog'ining jinsiy qobiliyati yaxshi bo'lsa-da, unga nisbatan hech qanday jinsiy mayl sezmagan. Boshqa yigit bilan (jinsiy jihatdan uncha kuchli bo'lmasa-da) jinsiy aloqa paytida orgazm