Tibbiyot Oliy o'quv yurtlari uchun o'quv adabiyoti

O’T ChIharUV YO’LLARI DISKINEZIYaSI

Bolalardagi o’t chiharuv yo’llari diskineziyasi biliar tizimning eng ko’p tarqalgan patologiyasidir. "Diskineziya" termini so’zma-so’z "harakat buzilishi" deb tarjima qilinadi va silliq mushaklarning g’ayritabiiy, koordinasiyalanmagan funksiyasini bildiradi. O’t chiharuv yo’llari diskineziyasi (OChYD) - bu, safro chiharilishining buzilishiga olib keluvchi o’t chiharuvchi tizimning turli a'zolari, ayniqsa o’t pufagi va jigardan tashhari o’t yo’llarining hisharish funksiyasi izdan chiqishidir.

Tibbiy adabiyotlarda va hujjatlarda "OChYD" abbreviaturasini uchratish mumkin. Ko’pincha OChYD bolalarda yetarlicha erta tashxislanmaydi, bu bemorlarni o’z vaqtida davolanmasligiga olib keladi va keyinchalik kattalardagi hazm qilish tizimi a'zolari murakkab kasalliklarining oldini olinishini qiyinlashtiradi. Oxirgi yillarda OChYD birlamchi kasallik emas, balki hazm qilish traktining yuqori bo’limlari u yo’ki bu jiddiy patologiyasi (gastroduodenit, yara kasalligi, pankreatit va boshq.) klinik korinishining biri degan asos tan olinayapti. Safro dimlanishi rivojlanishining asosida o’t chiharuv yo’llari apparati sfinkterlari (hisharuvchi mushaklar) faoliyati va harakat funksiyasi buzilishi yo’tadi. Safro dimlanishi (xolestaz) jigarda va ichakda safro sirkulyasiyasi izdan chiqishi, o’t suyaqligi va uning komponentlarining fizik-kimyoviy xususiyatlari o’zgarishi natijasida yuzaga keladi. Xolestaz safroning bakterisid xossalari pasayishiga olib keladi, bu ichakka gijjalar kirib joylashishini engillashtiradi. Bolalik yoshidagi OChYD ko’pincha gipertonik yoki aralash shakllarda, kamroq - gipotonik shaklda uchraydi.

Klinikasi. OChYD ning gipertonik shaklida bolalar o’ng qovurga osti sohasida yoki o’ng yo’nboshida xurujsimon, sanchuvchi ogriqqa shikoyat qiladi. Kichik yoshdagi bolalar kindik atrofini ko’rsatishadi. Juda kam qo’llarda og’riqlarning o’ng yelkaga, kurakka uzatilishi kuzatiladi. Ushbu holat uchun yetarli darajadagi xususiyatli simptom - tez yugurish yo’ki tez yurishda o’ng yo’nboshda paydo bo’ladigan kuchli sanchisimon og’riq, bu shundoq ham kattalashgan jigarning venoz qon oqib kelishining kuchayishi hisobiga yanada kattalashib, kapsulasi chuzilishi

bilan tushuntiriladi. Bu simptom fizkultura mashg’ulotlarida yoki trenirovkalarda, harakatchan o’yinlarda, raqs bilan shug’ullanishda yana ham kuchliroq namoyo’n bo’ladi.OChYD ning gipotonik shakli o’ng yonboshdagi, deyarli doimiy, zirqirovchi simillagan og’riq bilan xususiyatlanadi. hissiy zoriqish, ovqatlanishdagi kamchiliklar og’riq sezgilarini kuchaytirishi mumkin. Kasallikning qat'iy yo’ldoshi dispepsiya hisoblanadi. Bolalarda ishtaha pasayadi, ularni tez-tez ko’ngil aynishi bezovta qiladi. Ko’pincha kichik bolalar yog’li va shirin ovqatni kotarolmaydi, ularni iste'mol hilgandan so’ng bolalarda ko’ngil aynishi va qusish boshlanadi. Ba'zida katta yoshdagi bolalar og’izdagi achchiq ta'mga shikoyat qilishadi. O’zgaruvchan ich kelishi paydo bo’ladi. Ob'ektiv korikda shifokor paypaslab o’ng qovurga osti sohasida ogriqli zonalarni, kaft qirrasi bilan qovurga ravoqining chetiga urganda og’riqlarning kuchayishini aniqlaydi. Ko’pchilik bolalarda jigar kattalashadi, va uning cheti qovurga ravog’idan 1-2 sm pastda paypaslab topiladi.

Diagnostikasi shikoyatlarni tahlil qilishga, korik ma'lumotlari va qoshimchp tekshiruv natijalariga asoslangan. Ushbu patologiyada ultratovush tekshiruvi (UTT) muhim ahamiyatli tashxisiy uslub hisoblanadi. UTT ot qopi harakat buzilishi xususiyatini aniqlashga, o’t chiharuv yo’llarining anomaliyalarini tashxislashga (qayrilishi, oralishini) imqon beradi. O’t yo’llari va o’t pufagi tuzilishining aynan mana shunday o’ziga xosligi diskineziyaning bevosita sababi hisoblanadi. Bolada fraksion duodenal zondlashni amalga oshirish maqsadga muvofiq. Safroning turli porsiyalarida ko’rsatkichlarning o’zgarishi diskineziya tipiga bog’liq. Ko’pchilik qo’llarda safroning mikrsko’piyasida kolloid muvozanat buzilishi (kalsiy bilirubinat, xolesterin kristallari miqdori oshishi) buzilishlari aniqlanadi. Ko’pincha bolalar safrosida parazitlar - lyambliyalarning vegetativ shakllari, opistarxis tuxumlari, Stroingyloides stercoralis qurtlari va boshq. topiladi. O’t chiharuv tizimini rentgenqontrast tekshirish bolalarda kam qollaniladi va faqat jiddiy korsatmalarga asoslanigina.