Suyaklariga qarab yoshini aniqlash.
Buning uchun odatda kalla suyagi,
tishlar va shuningdek elka va son suyagining pastki qismlaridan foydalaniladi.
Kalla suyagiga qarab yoshini aniqlashda kalla suyagi choklari holati
o’rganiladi. Yoshi o’tishi bilan kalla choklari bitib ketishi tufayli kam ko’zga
tashlanuvchan bo’ladi. Bitish jarayoni ichkaridan tashqariga qarab yuzaga kelib,
sodir bo’lgan vaqtiga, shuningdek kuzatilgan joyiga qarab ma’lum birin keyinlik
asosida boradi. Choklarni bitishi 20-30 yillar ichida boshlanadi. 30-40 yoshlarda
kalla suyagining chekka qismi choklarining bitishi yaqqol ko’rinadi. 40-50
yoshlarda ham bunday choklarning keyinchalik bitishi davom etishi mumkin.
Sekinlik bilan ko’z olmasi va chekka suyagidagi ponasimon peshona hamda tepa
choki bitib ketadi. 50-55 yoshlarda kalla suyagining boshqa qismidagi choklar ham
621
bitaboshlaydi. Bunda birinchi navbatda nayzasimon choki, keyinchalik esa engsa
choki butun yo’nalishi bo’ylab bitadi. Barcha choklarni to’liq bitishi to chuqur
keksalikkacha kuzatiladi.
Yoshini aniqlashda kalla suyagidagi boshqa yoshiga qarab o’zgarishlarni
rentgenologik o’zgarishllarga qarab ham aniqlash mumkin. Yoshi o’tishi bilan
suyakda osteoporoz rivojlanadi. Pastki jag’ atrofiyasi kalla suyagining qarilikka
xos xarakterli belgisi hisoblanadi. Tish chuqurchalari va mandibulyar kanal bunda
yo’qoladi, suyak strukturasi o’chirilib ketadi. Suyak to’qimasini yoshga qarab
o’zgarish tempi va intensivligi organizmni individual xususiyatlari hamda atrof
muhitning ta’siriga bog’liq, shuning uchun ham ular har doim ham pasportlari
yoshiga to’g’ri kelavermaydi.
Yoshni tishlarini holatiga qarab 20 yoshdan to 25 yoshgacha aniqlashda
hech bir qiyinchilik tug’ilmaydi. Yosh bolalarda avvalo sut tishlari vaqtinchalik
paydo bo’lib, keyinchalik doimiy tish bilan almashinadi. Barcha doimiy tishlar
chiqib bo’lgandan keyin yosh tishni chaynovchi yuzasini silliqlanishi, ildizi va
pulpasini holatiga qarab yoshi aniqlaniladi.
Boshqa suyaklarda yoshni aniqlashda anatomik, rentgenoanatomik va
antropometrik ma’lumotlarga asoslaniladi. Regressiv jarayonlar ta’sirida
rivojlanayotgan suyak to’qimasining o’ziga xos ayrim morfologik xususiyatlari
anatomik usul yordamida yoshni aniqlash imkoniyatini yaratadi. Bunda asosan 25
yoshdan keyin paydo bo’ladigan atrofik o’zgarishlar hisobga olinadi.
Ertaroq va ko’pincha qarish jarayoni elka va I-oyoq kafti barmog’i
bo’g’imida, shuningdek qo’l kafti panjalararo bo’g’imida ko’zga tashlanadi. Qo’l
kafti o’rta barmoqlari oxirgi qismining shakllari va ulardagi lokal struktura
o’zgarishlarni o’rganishga katta ahamiyat beriladi.
Bundan tashqari, elka va son suyagi yuqori qismiga qarab ham yoshi
aniqlanilishi mumkin. Bunda suyaklarning tashqi ko’rinishi, epifizar chiziqning
xarakteri, suyak-miya bo’shlig’i yuqori qirrasini joylashuv chegarasi, suyaklar
kompakt va g’ovak moddalarining xarakteri hisobga olinadi. Bunday
ko’rsatkichlarning yig’indisi yoshni 5 yilgacha aniqlikda o’rganish imkoniyatini
622
beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |