Tibbiyot instituti pediatriya kafedrasi «tasdiqlayman»

Yermalar va makaron maxsulotlari.
Yormalardan manniy, grechka, guruch, arpa ishlatiladi, ularda o’simlik oqsili va uglevodlar ko’p. Yosh bolalarda ko’pincha manniy yormasi qo’llaniladi. Unda oqsil va temir moddasi ko’p, yengil hazm bo’ladi va so’riladi. Arpa yormasi, asosan "Gerkules"da ko’p miqdorda o’simlik oqsillari, kaliy, kaltsiy, fosfor, mineral tuzlar va V guruhidagi vitaminlar bor. Bu yorma yaxshi hazm bo’ladi va ichaqlar peristaltikasini kuchaytiradi. Grechka yormasida oqsillar ko’p, aminokislotalar nisbati mo’tadil, unda letsitin, temir va fosfor bor.
Guruch yormasida oqsil, kletchatka kam, kraxmal ko’p.U yuqori qiymatli bo’lib, ta’mi yaxshi, yengil hazm bo’ladi.
Bug’doy yormasi hazm bo’lishi qiyinligi va tarkibida yengil oksidlanuvchi yog’’lar bo’lganligi sababli yosh bolalarga berilmaydi.
Mineral tuzlar, vitaminlar, oqsillar ko’pligi sababli bolalar ovqatlanishida ko’proq fasol, nuxot, lovpya, mosh qo’llaniladi.


Meva va sabzavotlar.
Sabzavotlar, ko’katlar, kartoshka, mevalar bolalar ovqatining asosini tashkil qiladi. Sabzavotlarda ko’pmiqdorda mineral tuzlar, vitaminlar va ballastlar borki, ular oshqozon-ichak yullari harakatini kuchaytiradi. Sabzavotlar assortimenti xilma-xil bo’lishi kerak: sabzi, sholg’om, karam, kadi, kabachka, bodring, pomidor, baqlajon va b.
Ko’katlar: ko’k piyoz, petrushka, shivit, arpabodyon, pudina, otquloq va b.lar vitaminlarga va mikroelementlarga boy.
Mevalar yangi uzilgan bo’lishi maqul, kompotlar va sharbatlar tayyorlashda ularga yangidan tayerlangan meva suvlari qo’shish lozim. Quruq mevalardan tayerlangan kompotlarga olvoli, gilos, limon, apelsin, nok va boshqa sharbatlarni qo’shish tavsiya qilinadi.
Bolaning meva va sabzavotlarga kunlik extiyoji 150-200 g.
Shakar va qonditer maxsulotlari. Shakar sof uglevod hisoblanadi va organizmda yaxshi hazm bo’ladi. Sutga, mevalarga, tuxum sarig’iga shakar qo’shganda, ularning hazm bo’lishi yengillashadi. Shakarning asosiy iste’mol maxsuloti asal hisoblanadi. Uning tarkibida uglevodlar, mineral moddalar, vitaminlar, organiq kislotalar va fermentlar bor. Keyingi yillarda bolalar taomnomasida shakar maxsulotlarini kamaytirish to’g’risida bayonotlar ko’paymoqda, buni bir tomondan bolalar tishlarini kariesining ko’payishi, ikkinchi tomondan yuqori glikemiya oshqozon osti bezining inkretor apparatini faoliyatini shikastlaydi deb asoslashadi. Bolaning shakarga kunlik extiyoji 1-1,5 yoshda 40 g, 1,5-3 yoshda 60 g.