Tibbiyot instituti pediatriya kafedrasi «tasdiqlayman»

Xomiladorlik davrida ko’krak so’rgichining o’zgarishi. So’rgichda sezgirlikning oshib ketishi ko’pgina ayollarda xomiladorlikning birinchi alomati xisoblanadi. Xomiladorlik paytida areola diametri kengayishi mumkin. Montgomer bezlari esa shishadi va antibakterial xususiyatga ega bo’lgan yog moddasini ajrata boshlaydi. Xomiladorlik davrida areolaning sikilishi natijasida so’rgich kattalashadi. Bu esa yangi tugilgan chakaloklarning emishini osonlashtiradi. So’rgich sutni o’tkazuvchi yo’l xisoblanadi va ovqatlanish refleksini ko’zgatuvchi vazifasini bajaradi. Ba’zan so’rgichning kichkina bo’lishi emishni kiyinlashtirishi, xatto emib bo’lmaydigan xolga olib kelishi mumkin.
Xomiladorlik davrida yo’ldosh laktogeni, jinsiy steroid gormonlar va sarik tana ta’sirida bo’lakchalarning intensiv rivojlanishi kuzatiladi. Ko’p mikdorda prolaktin aj-ralib chikadi va sut bezlarining rivojlanishiga ta’sir kiladi. Alveolalar va chiqaruv yo’llari juda tez rivojlanadi va xomiladorlikning 5—8 xaftasida ko’pgina ayollarda sut bez-lari sezilarli ravishda kattalashadi, orirlashadi, pigmentatsiya kuchayadi, qon tomirlar kengayadi.
Tug’ishdan keyin sut bezlarining hajmi o’rta hisobda 225 ml. gacha kattalashadi, chunki qon bilan ta’minlash 2 barobar ko’payadi, uning sekretor xususiyati oshadi, bez to’qimalari kuchli o’sadi va bir tomondan og’iz suti bilan to’lishadi. oriz suti ko’krakdan turli xil omillar ta’sirida, ya’ni atrof-muhit harorati va sfinkter mushaklari tonusi o’zgarishi na-tijasida ajralib chiqishi mumkin. Barcha hollarda homiladorlik davrida sut bezlarining o’zgarish diapozoni ayollar-ning shaxsiy xususiyatlariga qarab juda kengdir. Ammo yuqorida sanab o’tilgan omillarning birortasi ham oldindan emizish yoki emiza olmaslik haqida fikr yuritishga yo’l bera olmaydi. Homiladorlikning erta davrida chiqaruv yo’llarining rivojlanishiga estrogen ta’sir ko’rsatadi. 3 oydan keyin esa qonda progesteronning ko’payishi natijasida chiq-aruv yo’llaridan alveolalarning rivojlanishi oshib ketadi. Miqdori oshib boruvchi prolaktin bez to’qimalari va oriz suti sekretsiyasi, birinchi sut faoliyatini stimullaydi. Bez-larning sut tarkibini sintezlash xususiyatiga ega bo’lishi laktogenez deyiladi. Ko’p miqdorda sutning hosil bo’lishiga, yo’ddoshning steroid gormonlari, ayniqsa progesteron to’sqin-lik qiladi. Ularning ta’siri shunchalik kuchliki, hatto yo’ldoshning qolib ketran kichik bo’lagi ham laktogenezni to’xtatib turadi.