Тиббиёт олий билимгохлари учун укув адабиёт в. М мажидов юкумли

Профилактикаси. 
Хом сут ичиш хавфли. Беморларга парва-
риш қилинаётганда эҳтиёт чораларига эътибор қилиш керақ 
Ҳайвонлар орасида оқсимга қарши кураш чоралари ветеринария 
хизматига юкланади (карантин чоралари, ҳайвонларни эмлащ, 
дезинфекция қилиш, зэрур булганда касал ҳайвонларни суйиш, 
молхоналарни озода сақлаш ва ҳоказолар).
МЕЛИОИДОЗ 
Мелиондоз одамлар ва ҳайвонларда учрайдиган ва септиқе-
мия ёки септикопиемия аломатлари булиши билан таърифлана-
диган юқумли касалликдир. Бу касаллик купинча орир утади ва 
$з 
вақтида тегишли даво чоралари кўрилмаса, беморнинг улими-
га сабаб булади.
Тарихий маълумот. 
Бу касалликка биринчи марта 1911 йилда 
Бирмада Уитмор исмли олим эътибор берди ва унинг манқа ка-
саллигига ухшашлигини таъкидлади. 1912 йилда у касалликни 
ўзгатадиган микробни кашф этиб, уни В.рзеийотаПае деб 
атади.
Этиологияси. 
Мелиоидозни қузгатувчи микроб рзеийотопоз 
р$еидота11е1 буйи 1,5—6 мкм келадйган таёқчадир. Спора ва кап-
сула ҳосил қилмайди, ҳаракатчан, грамм манфий анилин бўёқла-ри 
билан яхши буялади. Оддий озуқа муҳитларида купаяверади. Бу 
микроб гликолитик ва протеолитик хусусиятга эга булиб, таш-қи 
муҳитда анча чидамли, тупроқ, ўайвонларнинг ахлатида бир-икки 
ҳафта тирик сақланади. Сувда тирик сақланибгина қолмай, балки 
купаяди ҳам. Дезинфекцияловчи моддалар таъсирида ҳа-лок 
булади.
Эпидемиологняси. 
Табиий шароитда мелиоидознинг манбал 
кемирувчилар, кенгуру ва уй ҳаЙвонларидир. Касал ҳайвонлар 
мелиондоз микробини ахлати, сийдиги, сути ва ярасининг йирин-
ги орқали ташқарига чиқариб, тупроқ, сув, усимликлар ва бош-
қаларни ифлослайди. Миелоидоз таёқчаси одам организмига асо-
сан жароҳатланган ва шилинган тери орқали киради. Алиментар 
йул билан ҳам юқади. Камдан-кам хрлларда ҳаво-томчи йу\л билан 
юқиши ҳам мумкин. Миелоидоз бемор одамдан 
СОРЛОМ 
киши-га 
юқмайди.
Мелиоидознинг эндемик учоқларида (Шарқи Жанубий Осиё 
ва Австралияда) касаллик микробининг ташқи муҳитда узоқ ти-
414

---

рик сақланиши учун қулай шароит мавжуд. Эндемик учокда яш-
овчи катта ёшдагн одамларнинг 7—10 фоизида мелиоидозга қар-ши 
антителолар топилади.
Уруш вақтларида, ёгингарчилик куп булган пайтларда касал-лик 
купайиб, эпидемия тусига киради. Бу касаллик билан асосан 
эркаклар огрийди. Купинча у спорадик куринишда учрайди. Бу 
касаллик Бирма, Малайзия, Вьетнам, Кампучия, Таиланд, Авст-
ралия, Янги Гвинея, Филиппин, Индонезия, Ҳиндистон, Сингапур, 
Шри-Ланка, Жанубий Хитой, Чад республккаси, жанубий Африка 
республикаси, Угандада эндемик касаллик сифатида учрайди.