Тиббиёт олий билимгохлари учун укув адабиёт в. М мажидов юкумли

(бир 
кунда 1,5—2, г дан), Вь
835

---

Ве, В
12
, К витаминларини бериш зарур. Улатнинг бубонли форма-
сидан сорайган бемор иситмаси тушганидан бошлаб ҳисоблаганда 2 
ҳафтадан кейин касалхонадан чиқарилади. Бунда бубон бутун-лай 
бардам топиб- кетган ва ундан олинган пунктат ундириб ку-
рилганда улат микроблари йуқ булиши шарт. Упка формасида эса, 
бемор ўарорати нормал ҳолга келганидан бошлаб ҳисоблан-ганда 
16—18 кун утганидан кейин уйига жунатилади, шунда ҳам балрамида 
улат микроблари йуқлиги аниқ булиши керақ
Профилактикаси. 
Кемирувчи ҳайвонлар улат микробларининг 
асосий резервуари эканлигини юқорида айтиб утган эдиқ Шу-нинг 
учун кемирувчи ўайвонлар .купайиб кетишига қарши тегишли чоралар 
амалга оширилади. Шу билан бир қаторда улатнинг маъ-лум 
эндемик учоқларида улат эпизоотияси пайдо булишига йул 
қуймаслик чоралари курилади. Улатнинг табиий учоқларини 
йуқотиш учун кемирувчиларнинг инларига заҳарли моддалар се-
пилади. Улат диагнози аниқлангач, бемор дарўол касалхонага ёт-
қизилади, бемор яшаган жойда дезинфекция, дезинсекқия, дера-
тизақия утказилиб, бу жойда б кун муддатга карантин эълон қи-
линади. Беморга яқин юрган одамлар 6 кун давомида врач назо-
ратида булади, ҳар куни 3 марта уларнинг ҳарорати улчаниб ту-
рилади. Эхдиёт шарт юзасидан уларга стрептомиқин тайинла-нади. 
Улат учорида ишлайдиган тиббий ходимлар шахсий профилактика 
қоидаларига риоя қилишлари керақ улар албатта улатга қарши 
махсус кийим-бош кийиб ишлашлари зарур. Бирор киши улат билан 
касалланса, ёки улат эпизоотияси бошланиб қолгудек булса, уша 
жойда яшайдиган аҳолининг ҳаммаси (2 ёшли бола-лардан бошлаб) 
улатга қарши эмланади. Улат вакцинаси тери остига, тери орасига 
укол қилинади. Вакцина укол қилингач, бир ҳафтадан сунг 
иммунитет пайдо булади. Иммунитет бир йилгача давом этади.
Денгиз портлари, аэропортларда ва темир йул станқияларида 
улатга қарши куриладиган профилактик чоралар халқаро медицина 
санитария қоидалари ҳақидаги махсус ҳужжатларда курса-тилган. 
Бунда улат гумон қилинганда беморни касалхонага ётқи-зиш ва 
улатга қарши эмлаш, дезинфекция, дезинсекқия ва дератизақия 
чораларини куриш кузда тутилган.
ТУЛЯРЕМИЯ 
Туляремия ҳарорат кутарилиши, интоксикақия, лимфаденит 
булиши ва турли органлар зарарланиши билан таърифланадиган 
зооноз касалликдир.