Тиббиёт коюсий луғати

Ҳ. X. Холматов, А. И. Қосимов «РУ^с,^^а'Ў³®^екч " латинча фармацевтика терминлари луғати», 1990 и.

М. Ф. Абдужабборова, Л. X. Бозорова, В. Н. Кофту- ненко, А. Усмонхўжаев «Инглизча — русча ўзбекча фармацевтик терминлар луғати», 1991 й.

А. Усмонхўжаев, О. М. Нажмиддинов, М. Муродова

«Мўъжаз тиббий луғат», 1992 й.

4. 
   А. И. Қосимов, Ҳ. X. Холматов, «Русча — лотинча ўзбекча доривор ўсимликлар луғати», 1992 й.
   

5 А Усмонхўжаев, 3. Т. Қосимов, Мустафаев, С. М. Азимов «Русча — ўзбекча тиббий сузлашгич»,
¹ "вшика фанлар катори тиббиёт фани ва амалиёти ҳам доимо ривожланиб боради. Янги моддалар, дорилар усуллар кашф этилади, фундаментал назарии ^их™Р°ла^р дунёга келиб, бизнинг бугунги тушунчаларимиз, фалсафа- Йизии ўзгартириб юборади. Луғат ҳам шу бугунги кунда


шшш.г1уоиг.сот ки(иЬхопаз1

286

қўлга киритйлган муваффақиятлар тўғрисидаги маълу- мотларнинг тўлиқ йиғиндиси бўлиб қолмай, термин ва атамаларнинг янгиланиши, уларнинг янги маънолар оли- ши билан бойиб боради.
Ҳозирги кунда тиббиётнинг айрим соҳалари бўйича бир нечта изоҳли луғатлар тайёрланган ва улар чоп этилиш арафасида. Тиббий атамаларни тўла системага солиш, такомиллаштириш, бойитиш устида жиддий иш давом этдирилмоқда. Ўзбек тилида тиббиёт соҳаларидан янги дарсликлар, монографиялар, илмий оммабоп рисола ва журналлар нашр этилаётган, олий ва ўрта тиббиёт ўкув юртларида дарсларни она тилида олиб боришга ўтила- ётган бир даврда термин ва атамаларни қўллашда тезрок бир тўхтамга келиш зарур. Шу муносабат билан ўзбек тилида «Тиббиёт қомусий луғати»нинг яратилиши кенг омма орасида тиббий таЪм,1имотни тарқатишда, тиббий . маданиятни ўрнатишда катта ўрин оладиган тарихий воқеа бўлади, деб ўйлаймиз. Ушбу қомусий луғатни тайёрлашда «Русча — ўзбекча медицина лугати» билан бирга 1993 йилда нашрга тайёрланган «Русча — ла- тинча — ўзбекча тиббий терминлар изоҳли луғати» асос қилиб олинди. Лугатнинг сўзлиги, айрим мутахассислик- лар бўйича терминлар Республика атамашунослик кўми- тасининг тиббиёт секциясида кўп марта муҳокама қилинди ва қўмита тасдигидан ўтган терминларгина комусга киритилди. Луғат (яна ҳам кенгроқ маънода қомус) машҳур француз ёзувчиси Анатоль Франс айтганидек алифбо тартибида берилган бутун бир илм оламидир. Лугатни фақат зарурият туғилганда вараклаш билан чегараланмасдан уни мутолаа килиш ва чуқур ўрганиш ҳамма учун фойдадан ҳоли эмас.
Қези келганда шуни айтиш керакки, тиббиёт лугатла- рида ҳам «атама», ҳам «термин» тушунчалари ишлатил- моқда. «Атама» тушунчасини асосан, жисм, тушунча, нарсалар, уй-жойлар ва бошқаларни ифодалаш учун, «термин» тушунчасини эса фан, техника, сиёсат, маданият, санъат, фалсафа, ҳуқук, дипломатия, тиббиёт, тижорат, банк ва молияга оид ҳамда бошқа соҳалардаги махсус тушунчалар, морфологик тузилмалар, кимёвий бирикма- лар, препаратларни ифодалаш учун кўллаш тўғри бўлади. Терминлар илмий асосда, асосан, латин, юнон сўзлари негизида тузилиб келган.