Tib termin-2016. p65

Notae inflammationis sunt quattuor: rubor et tumor cum calore et
dolore.
Yallig‘lanishning belgilari to‘rtta: qizarish va shish hamda isitma
og‘riq bilan.
Optimum medicamentum quies est.
Orom eng yaxshi doridir.
54-§. YUNON TILIDAN KIRIB KELGAN TIBBIY ATAMALAR
Lotin tiliga va tibbiy atamalarga yunon tilidan kirib kelgan ko‘pgina so‘zlarni uchratish mumkin. Bularning ayrimlari o‘zining sof yunoncha shaklini saqlab qolgan, boshqalari esa, lotin tili qo‘shimchalarini qabul qilgan.
161

Shuning uchun ham ularning kelishiklarda turlanish xu-susiyatlarini esda saqlash lozim.
Birinchidan, Masculinum roddagi otlar Nom. Sing. da -es. Gen. Sing. esa, -ae qo‘shimchasi bilan tugaydi va birinchi guruhda turlanuvchi otlarning kelishik qo‘shimchalarini oladi. Masalan:
Diabetes, diabetae, m — qand kasalligi,
ascites, ascitae, m — istisqo, qoringa suv
yig‘ilishi

Casus	Singularis	Plurali
Nominativus Genetivus Accusativus Ablativus	diabetes diabetae diabetam diabeta	diabetae diabetarum diabetas diabetis

Ikkinchidan, Femininum roddagi otlar Nom. Sing. da -e, Gen. Sing. da -es kelishik qo‘shimchalari bilan tugaydi. Birlik sonida turlanganda yunon tili qo‘shimchalari saqlanib, ko‘plik sonida esa birinchi guruhda turlanuvchi otlarning kelishik qo‘shimchalarini qabul qiladi:
Phlegmone, phlegmones, f — yallig‘lanish
rhaphe, rhaphes, f — chok, chok chizig‘i
systole, systoles, f — qisilish, siqilish

Casus	Singularis	Plurali
Nominativus Genetivus Accusativus Ablativus	rhaphe rhaphes rhaphem rhaphe	rhaphae rhapharum rhaphas rhaphis

Uchinchidan, -on qo‘shimchali otlar ikkinchi guruhda turlanuvchi Neutrum roddagi otlar kabi kelishiklarda tur-lanadi:
Sceleton, sceleti, n — skelet
organon, organi, n — a’zo
162

Casus	Singularis	Plurali
Nominativus	organon	organa
Genetivus	organi	organorum
Accusativus	organon	organa
Ablativus	organo	organi

To‘rtinchidan, Neutrum roddagi otlar Nom. Sing.da -ma, Gen. Sing.da -atis qo‘shimchasi bilan tugaydi va uchin-chi guruhda turlanuvchi Neutrum roddagi otlar kabi turla-nadi, lekin Dativus et Ablativus Plur. da -ibis o‘rniga -is qo‘shimchasi qo‘yiladi: